Relacje polsko-ukraińskie czyli Lachy i Chachoły

Językobójstwo języka ukraińskiego to celowe zakazy i prześladowania języka ukraińskiego w celu jego wykorzenienia na Ukrainie i poza jej granicami pod władzą Rzeczypospolitej Obojga Narodów , Imperium Habsburgów , Imperium Rosyjskiego [ 1 ] [ 2 ] , Królestwa Rumunii , II Rzeczypospolitej , ZSRR [ 3 ] i rosyjskiej okupacji wojskowej w pierwszej połowie XXI wieku [ 4 ]

Chronologia
XVII wiek
1620 – Patriarcha moskiewski Filaret ogłasza klątwę , która ma obowiązywać do końca stulecia, na „książki drukowane litewskie” (czyli ukraińskie i białoruskie ), praktycznie jedyne świeckie książki dostępne w carstwie rosyjskim [ 5 ] .
1627 – Na wniosek patriarchy moskiewskiego Filareta car Michał wydał rozkaz spalenia wszystkich egzemplarzy „Ewangelii nauczającej” Cyryla Stawrowieckiego wydrukowanych na Ukrainie [ 6 ] [ 7 ] , która rok wcześniej przystąpiła do Unii, „aby nie było na świecie żadnej herezji i zamieszek” ( ros. чтобъ та ересь и смута въ мирѣ не была ) [ 8 ] [ 6 ] .
1636 – zamknięcie Akademii Ostrogskiej
1667 — Ugoda andruszowska . Zawierając ugody z Polakami, car Aleksy postawił następujące żądania w stosunku do książek ukraińskich, ich autorów i wydawców: „Wszyscy, w których miejscowościach książki były drukowane i ich twórcy, a także drukarze, zostali straceni śmiercią, a książki, zebrane, miały być w przyszłości spalone, aby nieuczciwym złodziejom ( ros. воров ) książek został wydany stanowczy rozkaz, aby żaden z naszych poddanych królewskich nie drukował nigdzie pod karą śmierci” [ 9 ] .
1677 — Patriarcha Joachim nakazał usunięcie z ksiąg ukraińskich stron, które „nie były podobne do ksiąg moskiewskich” [ 9 ] .
1688 – na polecenie patriarchy moskiewskiego Joachima w wielkich ogniskach na ulicach Moskwy spalono „Wieniec Chrystusowy” autorstwa Antoniego Radywiłowskiego , a także dzieła wybitnych ukraińskich teologów: Piotra Mohyły , Łazara Baranowicza i Innokenty Gizela . [ 10 ]
1690 – potępienie i rzucenie „klątwy i anatemy” [ 3 ] przez Sobór Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej na „Kijowskie nowe księgi” P. Mohyły , K. Stawrowieckiego , S. Połockiego , T. Sofonowicza , E. Sławynieckiego , J. Halyatowskiego , L. Baranowicza , A. Radywyłowskiego i innych [ 11 ] [ 12 ] .
1693 - po zawarciu przez B. Chmielnickiego traktatu z carem rosyjskim w Perejasławiu w 1654 r., rozpoczęła się szeroka ofensywa przeciwko książkom ukraińskim [ 6 ] . Patriarcha moskiewski Adrian zezwolił na drukowanie w „gwarze miejscowym” tylko krótkich utworów, zabraniając ich rozpowszechniania poza diecezjami ukraińskimi. Przestrzegał nauk patriarchy Joachima , który wprowadził obowiązek szkolny, tłumiąc wszelkie osobliwości, w szczególności ukraińską edycję cerkiewnosłowiańską i około 300 książek wydanych w Kijowie w XVII wieku. [ 13 ]
1696 – Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Obojga Narodów w sprawie wprowadzenia języka polskiego w urzędach ukraińskich . [ 9 ] [ 11 ] [ 14 ]
XVIII wiek
1709 — wydano dekret o obowiązkowej cenzurze wszystkich książek ukraińskich w Moskwie [ 6 ] . Car Piotr I zmusił do zmniejszenia liczby studentów Akademii Kijowsko-Mohylańskiej z 2000 do 161, a najlepszym uczonym nakazał przenieść się z Kijowa do Moskwy. Byli wśród nich Innokientij Gizel , Joanykij Halyatowski, Łazar Baranowicz, Dmitrij Rostowski (Tuptalo), Stefan Jaworski , Feofan Prokopowicz , Symeon Połocki i wielu innych. Odegrali oni znaczącą rolę w rozwoju życia kulturalnego ówczesnej Moskwy [ 9 ] .

„Piotr I” i „Dekret Senatu z 1720 r.” Spektakl przeciw rusyfikacji , 2015 [ 15 ] [ 16 ]
1718 — na rozkaz Piotra I spalono księgozbiór Ławry Kijowsko-Peczerskiej . [ 17 ] [ 18 ] [ 19 ]
1720 – Senacki dekret Piotra I zakazujący druku w języku ukraińskim i usuwania tekstów ukraińskich z ksiąg cerkiewnych [ 6 ] [ 20 ] [ 21 ] [ 22 ] . Dozwolone były jedynie przedruki starych wydań, które nie mogły różnić się językiem, a nawet akcentem od rosyjskiego [ 23 ] .
1721 — wprowadzono cenzurę językową — dostosowującą książki wszelkich wydawnictw ukraińskich do publikacji rosyjskich [ 3 ] [ 23 ] .
1729 – Piotr II nakazał przepisanie wszystkich dekretów i zarządzeń państwowych z języka ukraińskiego na rosyjski [ 9 ] .

„Anna Iwanowna” i jej „dyplom z 1731 r.” podczas występu przeciw rusyfikacji , 2015 [ 15 ] [ 16 ]
1731 – list cesarzowej Anny Janiny domagającej się usunięcia z kościołów ukraińskich starych drukowanych ksiąg i zastąpienia ich książkami wydawnictw moskiewskich oraz wprowadzenia nauczania w kolegiach w języku rosyjskim ( nauka rosyjska wprowadzana jest w ojczystym języku rosyjskim ) [ 22 ] [ 24 ] .
1734 – tajny dekret Anny Janiny skierowany do władcy Ukrainy, księcia Ołeksija Szachowskiego, w którym nakazano mu uczynić wszystko, co możliwe, aby uniemożliwić Ukraińcom zawieranie małżeństw z Polakami i Białorusinami, „a także zachęcać ich i umiejętnie zachęcać do małżeństw z Wielkoruskami” [ 25 ] .
1763 – wydano dekret Katarzyny II zakazujący nauczania języka ukraińskiego w Akademii Kijowsko-Mohylańskiej [ 9 ] .

Obraz Katarzyny II i jej instrukcje „O rusyfikacji Małej Rusi (1764)”. Kampania antyrusyfikacyjna, 2015 [ 15 ] [ 16 ]
1764 — tajne instrukcje Katarzyny II dla nowo mianowanego prokuratora generalnego Senatu , księcia Aleksandra Wiaziemskiego, w sprawie rusyfikacji Ukrainy, państw bałtyckich, Finlandii i Smoleńska [ 9 ] [ 26 ] .
1769 – Synod Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej zakazał drukowania i używania ukraińskiego elementarza [ 9 ] [ 22 ] [ 27 ] .
1775 – zniszczenie Siczy Zaporoskiej [ 22 ] i zamknięcie szkół ukraińskich przy pułkowych urzędach kozackich.
1780 — spalenie księgozbioru Akademii Kijowsko-Mohylańskiej, gromadzonego od ponad 150 lat i stanowiącego jedną z najbogatszych bibliotek na Rusi-Ukrainie [ 9 ] .
1784 - Katarzyna II nakazała, aby wszystkie kościoły w imperium odprawiały nabożeństwa w języku rosyjskim [ 9 ] , pozbawiając ludność ukraińską własnych ksiąg, a w okólniku zakazała nauczania w języku ukraińskim w Akademii Kijowsko-Mohylańskiej i wprowadziła obowiązkowy język rosyjski we wszystkich szkołach w imperium [ 6 ] .
W latach 1785–1800 i później do różnych redaktorów napływały zlecenia obowiązkowej korekty języka książek wydawanych na Ukrainie według wzorów rosyjskich [ 3 ] .
1786 — W Akademii Kijowsko-Mohylańskiej język rosyjski został uznany za jedyny język wykładowy [ 3 ] .
1789 – Rozporządzenie Komisji Edukacyjnej Sejmu Rzeczypospolitej o zamknięciu wszystkich szkół ukraińskich [ 22 ] . Z inicjatywy Katarzyny II w Petersburgu wydano „Słownik porównawczy wszystkich języków”, w którym język ukraiński wymieniono jako rosyjski, zniekształcony przez polski [ 9 ] .
XIX wiek
1804 – specjalnym dekretem królewskim zamknięto wszystkie szkoły ukraińskojęzyczne, co doprowadziło do całkowitej degradacji ludności ukraińskiej. [ 28 ]
1817 – papież Pius VII zażądał , aby w szkolnictwie nie używano języka ukraińskiego [ 29 ] , wprowadzono język polski do wszystkich szkół publicznych na Ukrainie Zachodniej [ 9 ] .
1832 – reorganizacja oświaty na Ukrainie Prawobrzeżnej na zasadach ogólnoimperialnych z przejściem na język rosyjski.
1837 — zakazy i ograniczenia dotyczące pierwszego ukraińskiego folkloru i almanachu literackiego w języku ukraińskim, Rusałki Dniestrovaya , oraz prześladowania jego autorów w Cesarstwie Austriackim [ 30 ] .
1847 – klęska Towarzystwa Cyryla i Metodego [ 9 ] i nasilenie okrutnych prześladowań języka i kultury ukraińskiej , zakaz publikacji najlepszych dzieł Szewczenki , Kulisza , Kostomarowa i innych.
1859 – Ministerstwo Religii i Nauki Cesarstwa Austriackiego w Królestwie Galicji i Włodzimierza oraz Księstwie Bukowiny podjęło próbę zastąpienia ukraińskiego alfabetu cyrylickiego alfabetem łacińskim [ 9 ] .
1862 – zamknięcie bezpłatnych ukraińskich szkół niedzielnych dla dorosłych na terenie okupowanej przez Rosję Ukrainy [ 9 ] .

„Petro Wałujew” i jego „okólnik” przy Administracji Prezydenta Ukrainy , przedstawiony przez uczestników akcji przeciwko rusyfikacji , 2015 [ 16 ]
1863 – Okólnik Wałujewa zakazujący wydawania cenzury zezwala na drukowanie ukraińskojęzycznej literatury religijnej i popularno-oświatowej: „nie było odrębnego języka małoruskiego , nie ma takiego i być nie może” [ 6 ] [ 31 ] W wyniku tego dokumentu wstrzymano druk książek w języku ukraińskim i zamknięto ukraińskie szkoły niedzielne . [ 6 ]
1864 – uchwalono Statut o szkole elementarnej, zgodnie z którym nauka miała się odbywać wyłącznie w języku rosyjskim [ 9 ] .
1869 – wprowadzenie języka polskiego jako urzędowego języka oświaty i administracji Królestwa Galicji i Włodzimierza [ 9 ] .
1870 – minister oświaty Imperium Rosyjskiego D. Tołstoj wyjaśnił , że „ostatecznym celem edukacji wszystkich cudzoziemców musi być bez wątpienia moskwizm” [ 9 ] .
1876 ​​– Dekret emski Aleksandra II (ten dokument nazywany jest także „Dekretem Juzefowicza”) [ 32 ] o zakazie drukowania i sprowadzania z zagranicy literatury ukraińskojęzycznej [ 9 ] , a także o zakazie ukraińskich przedstawień scenicznych i drukowania ukraińskich tekstów z nutami [ 6 ] , tj. pieśni ludowych [ 33 ] . Po raz pierwszy opublikowany w książce Sawczenko F. „Zakaz ukraińskości”, 1876. Dekret emski obowiązywał przez 30 lat i faktycznie stracił moc dopiero po 1905 roku, kiedy w Imperium Rosyjskim zatwierdzono nowe zasady druku książek. Jednak jego oficjalne zniesienie nigdy nie nastąpiło. Nawet po tym, jak naukowcy z Cesarskiej Akademii Nauk Imperium Rosyjskiego ( F. Korsz , P. Fortunatow , O. Szachmatow i inni) przygotowali referat „O zniesieniu ograniczeń druku małoruskiego” (1905) [ 34 ] potępiający te ograniczenia, rząd carski uznał ich zniesienie za przedwczesne [ 6 ] .
1881 – zakaz nauczania w szkołach publicznych i wygłaszania kazań cerkiewnych w języku ukraińskim [ 9 ] .
1884 – Aleksander III zakazał wystawiania ukraińskich przedstawień teatralnych we wszystkich guberniach Małorosyjskich [ 9 ] .
1888 – wydano dekret Aleksandra III zakazujący używania języka ukraińskiego w instytucjach urzędowych i chrztu z imionami ukraińskimi [ 9 ] .
1892 – zakaz tłumaczenia książek z języka rosyjskiego na ukraiński [ 9 ] .
1895 – Główny Zarząd Poligrafii zakazał wydawania ukraińskich książek dla dzieci [ 9 ] .
XX wiek
1900 i lata następne. Cenzura usuwa z tekstów takie słowa jak „Kozak”, „Moskal”, „Ukraina”, „ukraiński”, „Sicz”, „Zaporoże” i inne, które mają ukraińskie znaczenie narodowo-symboliczne [ 9 ] .
1903 — podczas odsłonięcia pomnika I. Kotlarewskiego w Połtawie zakazano przemówień w języku ukraińskim [ 9 ] .
1908 – cztery lata po uznaniu języka ukraińskiego za język(!) przez Rosyjską Akademię Nauk Senat uznał działalność kulturalno - oświatową w języku ukraińskim za szkodliwą dla imperium [ 9 ] .
1910 – na mocy zarządzenia rządu Stołypina zamknięto wszystkie ukraińskie towarzystwa kulturalne i wydawnictwa , zakazano wykładów w języku ukraińskim, zakazano tworzenia klubów nierosyjskich [ 9 ] [ 6 ] .
1911 – Uchwała VII Zjazdu Szlacheckiego w Moskwie o nauczaniu wyłącznie rosyjskojęzycznym i zakazie używania języków obcych w szkołach Imperium Rosyjskiego [ 9 ] .
1913 – zarządca okręgu edukacyjnego w Kijowie wydał zarządzenie zakazujące uczniom i studentom uczestniczenia w przedstawieniach teatralnych Ukrainy [ 35 ] .
1914 – zakaz obchodzenia 100. rocznicy urodzin Tarasa Szewczenki [ 36 ] ; dekret Mikołaja II o zniesieniu prasy ukraińskiej [ 9 ] [ 6 ] .
1914, 1916 – kampanie moskwian na Ukrainie Zachodniej ; zakaz języka, edukacji i kościoła ukraińskiego [ 9 ] .
1918 – po zdobyciu Kijowa moskiewscy bolszewicy-interwenci w ciągu kilku dni rozstrzelali 5 tys. osób mówiących po ukraińsku, noszących ukraińskie stroje ludowe lub mających w domu portret T. Szewczenki [ 9 ] .
1919 – większość gazet białogwardyjskich w południowej Rosji „zakazała istnienia” Ukrainy .
1922 – proklamacja przez część kierownictwa KC RKP(b) i KC KP(b) „teorii” walki na Ukrainie dwóch kultur – miejskiej (moskiewskiej) i chłopskiej (ukraińskiej), w której zwyciężyć musi ta pierwsza [ 9 ] .
1924 – uchwalono ustawę Rzeczypospolitej Polskiej „Lex Grabski” o ograniczeniach używania języka ukraińskiego w organach administracji, sądach i szkolnictwie na ziemiach ukraińskich pod zaborem polskim [ 9 ] .
1924 – Ustawa Królestwa Rumunii zobowiązująca wszystkich „Rumunów” , którzy „utracili język ojczysty”, do zapewnienia swoim dzieciom edukacji wyłącznie w szkołach rumuńskich [ 9 ] . Ukraińcom zakazano pobierania nauki w szkole w języku ukraińskim [ 6 ] .
1925 – ostateczne zamknięcie ukraińskiego „tajnego” uniwersytetu we Lwowie [ 9 ] .
1926 – list Stalina do „towarzysza Kaganowicza i innych członków Prezydium KC KPZR (b)” z sankcją za walkę z „narodowościowymi uprzedzeniami”, początek prześladowań postaci „ukrainizacji” [ 9 ] .
1930 – Polski Rząd Sanitarny przeprowadził w Galicji akcję „pacyfikacyjną”, której celem było zastraszenie ukraińskich nauczycieli, księży, profesorów, szkół i ośrodków „Proswita” .
1933 – telegram Stalina o zaprzestaniu „ukrainizacji” i zagłady większości ukraińskich pisarzy. Z ukraińskiej ortografii usunięto literę „Г” [ 9 ] . Podczas ludobójstwa zamordowano 4 miliony Ukraińców .
1933 – w Królestwie Rumunii anulowano rozporządzenie ministerialne z 31 grudnia 1929 r., które zezwalało na kilka godzin nauki języka ukraińskiego tygodniowo w szkołach, w których większość uczniów stanowili Ukraińcy [ 9 ] .
1934 – specjalne rozporządzenie Ministerstwa Oświaty Królestwa Rumunii o zwolnieniu z pracy „za wrogi stosunek do państwa i narodu rumuńskiego” wszystkich nauczycieli ukraińskich, którzy domagali się powrotu języka ukraińskiego do szkół [ 9 ] .
1937 – początek polskiego programu „rehabilitacji” poprzez niszczenie ukraińskich ośrodków kulturalnych, w szczególności kościołów, na terenie II Rzeczypospolitej .

„Stalin” i imitacja rezolucji „O obowiązkowej nauce języka rosyjskiego w szkołach republik narodowych i obwodów” przy Administracji Prezydenta Ukrainy . Występ przeciwko rusyfikacji i domaganie się ochrony prawnej języka ukraińskiego, zorganizowany przez ruch Widycz w Dniu Piśmiennictwa i Języka Ukraińskiego w 2015 r. [ 15 ] [ 16 ]
1938 – Uchwała RNC ZSRR i KC WKP (b) „O obowiązkowej nauce języka rosyjskiego w szkołach republik narodowych i obwodów” [ 9 ] , odpowiednia uchwała RNC Ukraińskiej SRR i KC KP (b) Związku Radzieckiego (b) .
1938 – Rząd polski przeprowadził Akcję Polonizacyjno-Restauracyjną przy użyciu sił zbrojnych .
1947 – Akcja „Wisła” – przesiedlenie części Ukraińców z ziem etnicznie ukraińskich „w rozproszeniu” wśród Polaków w zachodniej Polsce w celu przyspieszenia ich polonizacji [ 9 ] .
1958 – Artykuł 20 Podstaw Ustawodawstwa ZSRR i Republik Związkowych o oświacie publicznej przewiduje swobodny wybór języka nauczania; nauka wszystkich języków, z wyjątkiem rosyjskiego, na życzenie rodziców uczniów [ 9 ] .
1960–1980 – masowe zamykanie szkół ukraińskich w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Socjalistycznej Republice Rumunii [ 9 ] .
1961 – XXII Zjazd KC KPZR proklamował politykę „zjednoczenia narodów”, co w istocie oznaczało całkowitą rusyfikację narodów ZSRR [ 9 ] .
1962 — represje wobec obrońców języka ukraińskiego [ 9 ] .
1970 – zarządzenie, zgodnie z którym prace dyplomowe miały być pisane wyłącznie w języku rosyjskim [ 9 ] .
1972 – Organy partyjne zakazały obchodów rocznicy powstania Muzeum I. Kotlarewskiego w Połtawie [ 9 ] .
1973 – zakaz obchodzenia rocznicy powstania dzieła I. Kotlarewskiego „Eneida” [ 9 ] .
1974 – Uchwała Komitetu Centralnego KPZR „O przygotowaniu 50. rocznicy powstania Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich”, która po raz pierwszy proklamowała powstanie „nowej wspólnoty historycznej – narodu radzieckiego”, co stanowiło oficjalny kurs ku denacjonalizacji [ 9 ] .
1978 – Uchwała Komitetu Centralnego KPZR i Rady Ministrów ZSRR „O środkach mających na celu dalszą poprawę nauki i nauczania języka rosyjskiego w republikach związkowych” ( „ Okólnik Breżniewa”) [ 9 ] .
1978 – Ołeksa Hirnyk (z Kałusza) dokonał samospalenia na górze Czernecza (Tarasowa) w Kaniowie na znak protestu przeciwko rusyfikacji Ukrainy [ 9 ] .
1983 – Uchwała Komitetu Centralnego KPZR i Rady Ministrów ZSRR „O dodatkowych środkach w celu polepszenia nauki języka rosyjskiego w szkołach średnich i innych placówkach oświatowych republik związkowych” ( „Dekret Andropowa ”) [ 9 ] , która w szczególności wprowadziła wypłatę 16% dodatku do pensji nauczycielom języka i literatury rosyjskiej; dyrektywa zarządu Ministerstwa Edukacji Ukraińskiej SRR „O dodatkowych środkach w celu polepszenia nauki języka rosyjskiego w szkołach średnich, placówkach oświatowo-pedagogicznych, przedszkolach i placówkach pozalekcyjnych republiki”, mająca na celu wzmocnienie moskewizacji .
1984 – początek wypłacania nauczycielom języka rosyjskiego w Ukraińskiej SRR pensji wyższej o 15% w porównaniu z nauczycielami języka ukraińskiego [ 9 ] .
1984 – Rozporządzenie Ministerstwa Kultury ZSRR o tłumaczeniu prac biurowych we wszystkich muzeach Związku Radzieckiego na język rosyjski [ 9 ] .
1989 – Uchwała KC KPZR w sprawie „ustawowego ugruntowania języka rosyjskiego jako języka państwowego” [ 9 ] .
1990 – Rada Najwyższa ZSRR uchwaliła ustawę o językach narodów ZSRR , która przyznała językowi rosyjskiemu status urzędowy [ 9 ] .
XXI wiek
10 sierpnia 2012 r. — weszła w życie ustawa Ukrainy „O zasadach państwowej polityki językowej” (nieoficjalnie ustawa Kolesniczenko-Kiwałowa lub „Ustawa językowa”). Ustawa ta przewidywała możliwość oficjalnej dwujęzyczności w regionach, w których liczba mniejszości narodowych przekracza 10%. [ 37 ]
2014 — w okupowanych przez Rosję społecznościach obwodu donieckiego na Ukrainie wprowadzono wcześniej „język ukraiński” dla widoczności, jednak liczba godzin w szkołach została zmniejszona do jednej godziny tygodniowo, a szkoły zostały całkowicie przestawione na język rosyjski. [ 38 ] W 2020 r. jego formalna obecność w „konstytucji” została całkowicie zniesiona. [ 39 ]
2016 — Po zajęciu Krymu przez Rosję zamknięto szkoły ukraińskojęzyczne, a w 2016 r. działała tylko jedna szkoła ukraińskojęzyczna. Formalnie nauczanie w języku ukraińskim jest dozwolone, ale nieformalnie takie próby są aktywnie blokowane. [ 40 ] W 2019 r. ostatnia szkoła, która została uznana za ukraińskojęzyczną, była reformowana — i według rodziców w „ogłoszonej” szkole ukraińskojęzycznej wszystkie przedmioty były de facto nauczane po rosyjsku. [ 41 ]
2020 — w okupowanych przez Rosję społecznościach obwodu donieckiego z programu nauczania usuwa się lekcje języka ukraińskiego i literatury, a dla formalności wprowadza się przedmioty fakultatywne, które są prowadzone tylko pod warunkiem, że połowa klasy wyrazi na to zgodę. Zazwyczaj rodzice dzieci boją się wyrazić chęć odbycia lekcji języka ukraińskiego. Jeśli już się uda, są one celowo uznawane za lekcje zerowe. [ 42 ] [ 43 ]
2022 — apel deputowanego Dumy Państwowej Jewgienija Fiodorowa do szefa Ministerstwa Nauki Federacji Rosyjskiej w sprawie utworzenia w Rosji Instytutu Regulacji Norm Języka Ukraińskiego. [ 44 ]
2022 — Na terenach społeczności obwodów donieckiego i ługańskiego , które niedawno zostały zajęte przez wojska rosyjskie, wprowadzono rusyfikację placówek oświatowych, likwidując nauczanie języka ukraińskiego, literatury ukraińskiej i historii Ukrainy. [ 45 ] Wojska rosyjskie na tymczasowo okupowanych terenach skonfiskowały i zniszczyły literaturę ukraińską oraz podręczniki do historii Ukrainy. [ 46 ] Okupanci rosyjscy zmuszają nauczycieli w mieście do prowadzenia procesu edukacyjnego w szkołach w języku rosyjskim. [ 47 ] Siły rosyjskie wywierają presję na nauczycieli w tymczasowo okupowanym Berdiańsku, ale bezskutecznie. Na terenie Krymu okupacyjne władze rosyjskie w 2022 r. wprowadziły tzw. obozy przekwalifikowania dla nauczycieli z obwodów chersońskiego , charkowskiego i zaporoskiego w celu przejścia na „rosyjskie standardy nauczania”. [ 48 ] Tak zwane „rosyjskie standardy edukacyjne” stosowano także wobec dzieci ukraińskich, uprowadzonych z terenów okupowanych. Zmuszano je do nauki języka rosyjskiego . [ 49 ] [ 50 ] W okupowanym Melitopolu wojska rosyjskie niszczą książki o historii Ukrainy. [ 51 ]
2023 — Na terenach tymczasowo okupowanych Rosjanie wywożą książki ukraińskie ze zbiorów bibliotek ogólnych i szkolnych i palą je w kotłowniach. [ 52 ]
2024 — Zgodnie z raportem „Edukacja pod okupacją: przymusowa rusyfikacja systemu edukacji na okupowanych terytoriach Ukrainy” opublikowanym 20 czerwca przez organizację praw człowieka Human Rights Watch , rosyjskie władze okupacyjne i inni wysocy rangą rosyjscy urzędnicy podjęli i nadal podejmują działania mające na celu wykorzenienie języka ukraińskiego na okupowanych terytoriach . [ 53 ] Rosyjskie władze okupacyjne zakazały również św. Mikołaja , kolęd i szopek . [ 54 ] [ 55 ] [ 56 ]
Uciskani ukraińscy użytkownicy języka
Włodzimierz Wiktorowicz Lesewicz w Imperium Rosyjskim był założycielem pierwszej szkoły nauczającej nauk ścisłych w języku ukraińskim po 1862 roku, która została zniszczona przez władze rosyjskie na Ukrainie po donosach [ 57 ] [ 58 ] .
W 1919 roku Tarnawskij Piotr Iwanowicz przyłączył się do komitetu inicjatywnego świeckich i księży pochodzenia ukraińskiego w Patriarchacie Moskiewskim Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej w celu przetłumaczenia modlitw i tekstów nabożeństw na współczesny język ukraiński. A 22 maja 1919 roku w wojskowej katedrze Mikołajowskiej w Kijowie wziął udział w pierwszej celebracji nabożeństwa w języku ukraińskim [ 59 ] . Represjonowany w 1938 roku.
Antonenko-Davydovych Boris Dmitrievich - odmówił rusyfikacji słowników języka ukraińskiego w subrosyjskiej Ukraińskiej SRR . Represjonowany w 1935 r.
Wasyl Siemionowicz Lisowyj ( logik ) – represjonowany w 1972 r. w USRR , tworzył prace filozoficzne w języku ukraińskim [ 60 ] .
Proniuk Jewhen Wasylowycz (badacz historii ukraińskiej filozofii i myśli publicznej na Ukrainie) — represjonowany w 1972 r. w USRR , tworzył prace filozoficzne w języku ukraińskim [ 60 ] .
Krymski Agatangel Jefimowicz

W 1920 roku Armia Czerwona wyruszyła na wyprawę na Zachód. Planem nie była Polska, lecz Europa. Przez Warszawę, do Berlina, a potem do Paryża. Mówiąc wprost: „Droga do rewolucji światowej wiedzie przez trupa Polski”. To nie była zwykła wojna. To była fanatyczna ekspansja rewolucyjna. To właśnie o tej armii Izaak Babel napisze w „Konarmii” – zbiorze, który nie gloryfikuje, lecz demaskuje bolszewicką kampanię w Europie: pijackie strzelaniny, gwałty, spalone wsie, ikony na bagnetach. Rewolucja w formie zbrojnego szaleństwa. Bolszewicy posuwali się przez Ukrainę i to właśnie tutaj wszystko poszło nie tak. Armia UNR, sojuszniczka Polski, utrzymywała front na południu – pod Berdyczowem, Humaniem, Winnicą. Bez tego flanka byłaby otwarta. To dywizje ukraińskie zmusiły Budionnego do pójścia na Lwów zamiast na Warszawę. Dało to Piłsudskiemu szansę na uderzenie w osłabione centrum. Sojusz ukraińskich socjalistów z polską burżuazją wydawał się Moskwie absurdalny – ale to on przerwał kampanię europejską. Wcześniej Petlura i Piłsudski zdobyli Kijów. W czerwcu 1920 roku do miasta wkroczyły wojska ukraińsko-polskie. Ale odwrót nastąpił szybko: aby nie pozostawić wrogowi przejścia granicznego, Polacy, na rozkaz generała Edwarda Rydza-Śmigłej, wysadzili Mikołajowski Most Łańcuchowy na Dnieprze bez ostrzeżenia aliantów. Symboliczny i bardzo bolesny moment. W sierpniu 1920 roku pod Warszawą Piłsudski przeprowadził jeden z najodważniejszych manewrów międzywojennej Europy. Front bolszewicki załamał się. Wśród zdobytych dokumentów znajdowały się archiwa Kominternu z planami przyszłych zamachów stanu w Europie. Warszawa obroniła się. To zwycięstwo natychmiast nazwano cudem – ponieważ powstrzymało nie tylko armię, ale i falę ideologiczną. Polska ratuje się – i odwleka inwazję sowiecką o co najmniej dwadzieścia lat. Ale w ciągu sześciu miesięcy ta sama Polska zawiera odrębny pokój ryski z Moskwą. UNR nie zostaje zaproszona do stołu. Petlura – na wygnanie. Armia – do obozów. Walka o wolność Ukrainy znów zostaje bez sojuszników i gwarancji. A ta niekompletność wojny 1920 roku to tylko jeden z tych, które później kosztowały Europę jeszcze więcej.
Transkrypcja

Oświadczenie Zastępcy Ministra Spraw Zagranicznych Ukrainy Oleksandra Miszczenki:
Nasilenie nastrojów antyukraińskich w sąsiedniej Polsce, obserwowane w ostatnim czasie i aktywnie podsycane przez niektóre polskie siły polityczne oraz działaczy poprzez jednostronne i nie zawsze obiektywne interpretowanie tragicznych wydarzeń na Wołyniu podczas II wojny światowej, budzi poważne zaniepokojenie na Ukrainie.
W tym kontekście, z inicjatywy Ministra Spraw Zagranicznych Ukrainy Andrija Sybihi, w 2025 roku odbyły się trzy rundy ogólnokrajowych okrągłych stołów ukraińskich historyków i ekspertów ds. stosunków polsko-ukraińskich: 20 czerwca w Kijowie (MSZ Ukrainy); 9 lipca w Iwano-Frankiwsku (Karpacki Uniwersytet Narodowy im. Wasyla Stefanyka) oraz 14 sierpnia w Łucku (Wołyński Uniwersytet Narodowy im. Łesi Ukrainki).
MSZ Ukrainy wyraża swoją wdzięczność za udział w tych wydarzeniach: Ołeksandrowi Alfiorowowi, Andrijowi Bolanowskiemu, Lesi Bondaruk, Jarosławowi Borszczukowi, Artemowi Wasylynczukowi, Mykole Witenkowi, Wołodymyrowi Wiatrowyczowi, Serhijowi Wolaniukowi, Ihorowi Hyryczowi, Julii Hnatiuk, Serhijowi Hodlewskiemu, Jarosławowi Hrycakowi, Bohdanowi Hudiowi, Wasylowi Hulajowi, Ihorowi Hurakowi, Antonowi Drobowyczowi, Leonidowi Zaszkilniakowi, Ołeksandrowi Zajcewowi, Bohdanowi Zekowi, Ołeksandrowi Żukowi, Olesi Isajuk, Oksanie Kalishczuk, Irynie Kostankewycz, Mykole Kuczerepie, Mykole Łytwynowi, Ihorowi Ljubczykowi, Ołeksandrowi Maruszczence, Andrijowi Nadżosowi, Ołehowi Pawłyszynowi, Iwanowi Patryljakowi, Mykole Posiwnyczowi, Iwanowi Puszczukowi, Wołodymyrowi Serhijczukowi, Andrijowi Sowie, Wasylowi Stefaniwowi, Ludmyle Strilczuk, Wołodymyrowi Tyliczakowi, Wołodymyrowi Trofymowyczowi, Lubomyrowi Chachuli, Iwanowi Chomi, Ihorowi Cependzie, Anatolijowi Ciosowi, Dmytrowi Czobotowi, Swiatosławowi Szeremecie.
Podsumowując wyniki wspomnianych okrągłych stołów, stwierdzam, co następuje:
Ukraina wyraża wdzięczność kierownictwu Polski i Narodowi Polskiemu za zasadnicze stanowisko oraz niezmienne wsparcie Ukrainy w czasie walki z rosyjską agresją. Polska udzieliła i nadal udziela Ukrainie wszechstronnej pomocy w sferze wojskowo-technicznej, politycznej i humanitarnej, co znacząco wzmacnia Siły Zbrojne Ukrainy i całą Ukrainę w odpieraniu naszego wspólnego wroga – państwa terrorystycznego rosji.
Ukrainę i Polskę łączy wspólna, tysiącletnia historia, która osiągała najwyższe amplitudy – od wspólnego świętowania zwycięstw po współdzielenie tragedii. Nawet wstępna analiza historii potwierdza, że Ukrainę i Polskę łączyło także istnienie odwiecznego wspólnego wroga, którym była i pozostaje rosja w różnych formach swojego istnienia – od Imperium Rosyjskiego, następnie Związku Sowieckiego, aż po współczesną putinowską federację rosyjską. rosja zawsze dążyła do zniszczenia Ukrainy i Polski jako niepodległych państw oraz Narodów Ukraińskiego i Polskiego jako całości.
Do najbardziej heroicznych epizodów współpracy polsko-ukraińskiej w okresie najnowszej historii należy niewątpliwie zaliczyć: zwycięski marsz zjednoczonego Wojska Polskiego i Armii URL, który zakończył się wyzwoleniem Kijowa w maju 1920 roku spod okupacji bolszewickiej, a także udział ukraińskich żołnierzy pod dowództwem generałów URL M. Bezruczki i P. Szandrucka po stronie armii II Rzeczypospolitej w walce z bolszewicką rosją latem 1920 roku, co umożliwiło Polsce obronę niepodległości.
Jednocześnie mamy również ciemne karty w historii stosunków polsko-ukraińskich, znane jako „Tragedia Wołyńska”. Analizując materiały na temat polsko-ukraińskiego konfliktu w czasie II wojny światowej, publikowane obecnie w Polsce, można z całą pewnością stwierdzić, że zdecydowana większość z nich ma charakter raczej polityczny niż historyczny. Choć autorzy tych materiałów często deklarują, że ich prace, monografie czy książki popularnonaukowe opierają się na materiałach archiwalnych, w istocie należy je uznać za upolitycznione. Dość często materiały te przedstawiane są wybiórczo: Tragedia Wołyńska bez należytego uzasadnienia prawnego definiowana jest jako „ludobójstwo” Narodu Polskiego dokonane przez ukraińskich nacjonalistów na Wołyniu. Jednocześnie pomija się szerszy kontekst tragicznych wydarzeń.
❗️ W wyniku długotrwałych dyskusji w ramach okrągłych stołów ukraińskich historyków osobiście powstało u mnie pytanie, na które naukowa odpowiedź mogłaby przybliżyć nas do wzajemnego porozumienia. Chodzi o to, że już w 1920 roku Ukraińcy i Polacy wspólnie walczyli z rosyjskim okupantem, oddając swoje życie za niepodległość sąsiedniego państwa. Odważni żołnierze polscy ginęli w bitwach o Kijów, broniąc państwowości ukraińskiej, a Ukraińcy oddawali życie za utrzymanie niepodległości II Rzeczypospolitej w bitwach z bolszewikami nad Wisłą.
Czy historyków, którzy dążą do naukowej obiektywności, nie powinien dziwić fakt, że po przypadkach wzorowego braterstwa i wzajemnego poświęcenia w 1920 roku oba bratnie narody dopuściły się straszliwych mordów jedni na drugich w latach 1942–1947?
Co w okresie tych 20 lat wydarzyło się takiego, że doprowadziło do najokrutniejszych przykładów nienawiści wobec siebie przedstawicieli bliskich narodów?
Podczas wspomnianych okrągłych stołów historycy ukraińscy stwierdzali obecność faktów rzeczywiście zbrodniczych zabójstw ludności polskiej przez ukraińskich nacjonalistów, które niestety miały miejsce, jednak liczne badania naukowe historyków ukraińskich jednoznacznie dowodzą, że takie zbrodnie miały miejsce po obu stronach. Tym samym, czytając opisy polskich naukowców o tragedii w wiosce Pawliwka obecnego obwodu wołyńskiego czy w Hucie Pieniackiej, Parośli, Lipnikach, Janowej Dolinie i innych, gdzie ukraińscy nacjonaliści dopuścili się mordów na ludności polskiej, należy rozumieć, że identyczne obrazy występowały w odniesieniu do zabójstw ludności ukraińskiej, w tym dzieci, kobiet i osób starszych, przez polskie siły partyzanckie w miejscowościach, gdzie przeważnie mieszkali Ukraińcy, a mianowicie: Sahryń, Pawłokoma, Krasny Sad, Berezów, Chmielów, Janowa Dolina, Malin. Do tego należy dodać także obóz koncentracyjny dla Ukraińców w Jaworznie i wiele innych miejsc masowych zabójstw Ukraińców.
To świadczy o tym, że w okresie po wspólnej heroicznej walce Ukraińców i Polaków przeciw rosyjskiemu agresorowi w 1920 roku musiały nastąpić wydarzenia, które zasadniczo zmieniły charakter stosunków między Naszymi Narodami. Właśnie to skłania nas do wspólnych naukowych i obiektywnych badań tych tragicznych wydarzeń.
Kierując się tym, we Wspólnym oświadczeniu po trzeciej rundzie okrągłego stołu w Łucku historycy ukraińscy wezwali polskich kolegów do powrotu do konstruktywnych dyskusji nad stosunkami polsko-ukraińskimi z czasów II wojny światowej w formatach wspólnych forów historyków, podczas których wspólnym wysiłkiem specjalistów będzie można nie tylko odnotować fakty zbrodni dokonanych przez Ukraińców i Polaków, ale też obiektywnie określić przyczyny, które wywołały taką wrogość między Naszymi Narodami.
Jednak, jak widzimy w polskiej narracji wokół tragedii wołyńskiej, dość często pojawia się tendencja do liczenia i porównywania liczby ofiar, co zamienia tragedię w rywalizację cyfr. Tymczasem zwolennicy tego rodzaju dyskusji zapominają, że śmierć nawet jednej niewinnej osoby jest już tragedią dla całego narodu.
Niektórzy polscy politycy posuwają się dalej – już pojawiają się propozycje zakazu symboli, flag oddziałów UPA i tym samym zrównania ich z nazistami i symboliką nazistowską. W związku z tym u historyków ukraińskich pojawia się zasadne pytanie: pod jakimi flagami i z jaką symboliką zabijali ludność ukraińską oddziały Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i inne uzbrojone formacje polskie? Wówczas, według logiki niektórych polskich polityków, Ukraina powinna zakazać całej symboliki polskiej, flag RP itp.? Dokąd nas to doprowadzi? A przede wszystkim – czyje interesy będzie realizować taki konflikt?
W ramach fachowych dyskusji historycznych niemal wszyscy uczestnicy naszych okrągłych stołów zwracali uwagę, że w ostatnich latach w środowisku polskim praktycznie nie prowadzi się dyskusji na temat ludobójstwa, które rzeczywiście zostało zastosowane przez rosję wobec Państwa Polskiego i Narodu Polskiego, począwszy od zbrodniczych rozbiorów Polski, które doprowadziły do utraty państwowości i eksterminacji ludności polskiej praktycznie na przestrzeni ostatnich 250 lat.
Jednak nie widzimy szerokich dyskusji w środowisku polskich polityków i historyków na ten i inne tematy, w szczególności na temat zmowy Hitlera i Stalina w 1939 roku dotyczącej całkowitego zniszczenia Polski i wszystkiego, co polskie; o celowej polityce sowieckiej rosji wobec eksterminacji polskiej elity – oficerów, inteligencji, działaczy kultury w Katyniu, Miednoje, Starobielsku, Bykowni, Kozielsku; o katastrofie lotniczej w Smoleńsku, która pozostaje niezagojoną raną współczesnej Polski. Czy naprawdę wszystkie te rosyjskie zbrodnie zostały już wyjaśnione i obecnie największym i głównym problemem Polski jest wyłącznie Wołyń?
A może problem polega na tym, że niektórzy w Polsce dość umiejętnie generują i kierują opinią publiczną Polaków wyłącznie przeciwko Ukrainie, w celu osłabienia nas w czasie, gdy Siły Zbrojne Ukrainy i Naród Ukraiński od 3,5 roku prowadzą krwawą wojnę z rosyjskim agresorem? Wszystkie te prowokacje podczas koncertów rosyjskojęzycznych wykonawców w Warszawie są dodatkowym świadectwem obecności czynnika rosyjskiego w tej całej grze polityczno-historycznej. Tym polskim politykom, którzy obecnie świadomie lub nieświadomie wspierają putinowską rosję, należy przypomnieć, że porażka Ukrainy doprowadzi automatycznie do ataku rosji na Polskę! Uważam, że wśród świadomych polskich polityków i wojskowych nie ma co do takich zamiarów Kremla najmniejszych wątpliwości!
‼️ Dzisiejsze brutalne ostrzały Kijowa i innych pokojowych miast Ukrainy jedynie potwierdzają zamiary Putina kontynuowania tej krwawej wojny w celu zaspokojenia niezmiennych imperialnych ambicji rosyjskiego agresora!
Dlatego zamiast rozdrapywać stare rany wspólnej tragicznej historii, strategicznym dla Naszych Narodów będzie wspólne działanie, jak w 1920 roku, w celu wspólnego zwycięstwa nad wspólnym wrogiem – rosją! Jeśli chodzi o tragedię wołyńską, razem powinniśmy zapewnić wspólne poszukiwanie wszystkich ofiar i ich wspólne godne upamiętnienie!
Takie właśnie podejście reprezentuje strona ukraińska, współpracując z polskimi kolegami w ramach wspólnej Grupy Roboczej ds. zagadnień historycznych pod auspicjami ministerstw kultury obu państw. Działalność ta przynosi już pozytywne rezultaty, w szczególności prowadzenie prac poszukiwawczo-ekshumacyjnych w miejscowości Puźniki w obwodzie tarnopolskim oraz we Lwowie na terenie byłego cmentarza w dzielnicy Zboiszcza.
Biorąc pod uwagę wszystko powyższe, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Kultury i Komunikacji Strategicznej, Ukraiński Instytut Pamięci Narodowej oraz całe środowisko historyczne Ukrainy apelują do naszych polskich sojuszników, partnerów, braci o poszukiwanie porozumienia poprzez depolityzację wszelkich dyskusji dotyczących Tragedii Wołyńskiej i przeniesienie ich na płaszczyznę dyskusji historycznych, konferencji i okrągłych stołów.
W tym celu uważamy za niezbędne wznowienie działalności Forum Historyków i Forum Partnerstwa oraz jak najszybsze przeprowadzenie pierwszego, po odnowieniu tej inicjatywy, Forum Historyków na terytorium Ukrainy lub Polski, z późniejszym poinformowaniem społeczeństwa o wynikach dyskusji oraz wspólnym upamiętnieniem wszystkich ofiar tragicznych kart naszej wspólnej historii.
Ambasada Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej już dwukrotnie oficjalnymi notami poinformowała Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej o gotowości strony ukraińskiej do wznowienia Forum Historyków naszych państw. Mamy nadzieję, że nasz apel zostanie usłyszany przez polskich kolegów i wznowimy konstruktywną współpracę, aby uniemożliwić rosyjskiemu wrogowi realizację własnych imperialnych celów na tle sztucznie tworzonych sporów między naszymi krajami.
❗️ Godne upamiętnienie ofiar Tragedii Wołyńskiej po obu stronach oraz innych tragicznych wydarzeń polsko-ukraińskiego konfliktu leży w interesie obu naszych państw!
Razem, tak jak 105 lat temu, my – Ukraińcy i Polacy – we współpracy ze wszystkimi naszymi międzynarodowymi sojusznikami zwyciężymy rosyjskiego wroga!"

Biuletyn Informacyjny [podziemny organ prasowy Armii Krajowej] nr 20, z 20 maja 1943 r.
»RĘKA SOWIECKA NA WOLYNIU
W jednym z poprzednich numerów „B.I.” pisaliśmy o krwawych antypolskich wystąpieniach na Wołyniu. Jak się okazuje rola Banderowskiego odłamu O.U.N. (Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów) w tych tragicznych zajściach nie jest mocno udowodniona. Wiele faktów wskazuje natomiast na to, że właściwymi inspiratorami haniebnego pogromu, w czasie którego wymor dowano setki rodzin polskich byli agenci sowieccy. W chwili sporu o Ziemie Wschodnie, Moskwa za wszelką dąży do wywołania konfliktu polsko-ukraińskiego na tle zadrażnień narodowościowych, aby mieć argument, że ukraińska ludność kresowa nie życzy sobie powrotu Państwa Polskiego na te ziemie. Ta sama Moskwa, jednocześnie dla zatarcia śladów kazała wystąpić swym własnym dywersantom przeciwko bandom ukraińskim, z pod znaku Tarasa Bulby. Cele tej podwójnej gry są aż nadto jasne. Oto za jednym zamachem wyniszcza się żywioł polski na Kresach i kompromituje wobec świata nacjonalistów ukraińskich. Gra ta, podobnie jak i szereg innych znanych nam „chwytów” moskiewskich, zawiedzie jej autorów. Cała ludność Kresów Wschodnich bez względu na wyznanie i narodowość, bez względu na dzielące ją różnice zgodna jest w każdym bądź razie co do jednego, że przyłączenie tych Ziem do Rosji byłoby nieszczęściem dla ludności polskiej, ostateczną jednak katastrofą dla ukraińskiej sprawy narodowej. Od siebie już dodajemy, że tylko w granicach Rzeczypospolitej Polskiej ziemie te będą mogły zaznać pokoju, dobrobytu i wolności.« https://www.facebook.com/photo/?fbid=638468909302042&am...

1. Polski rząd nie pozwalał Ukraińcom Zachodniej Ukrainy na swobodne gospodarzenie i bogacenie się na swojej praojcowskiej ziemi, uciskał ciągłymi podatkami, narzucanymi powinnościami czy obowiązkami i stawiał przeszkodyw nabywaniu ziemi.

widać, że doświadczenia prostego narodu polskiego w zaborze niemieckim rząd Polski dobrze wykorzystał...



2. Ukraińcy nie mieli prawa uczyć się swojej mowy ojczystej nawet w szkołach podstawowych na swojej ziemi ojczystej gdzie stanowili większość.

Polacy na Litwie świetnie pokazują jakie to uczucie kiedy ktoś zabrania uczyć się mowy ojczystej



3. Ukraińcy nie mieli swobody wyznaniowej co do własnej religii. W 1938 roku Polacy zrujnowali prawie 180 ukraińskich świątyń na Chełmszczyźnie.

macie odpowiedź na pytanie dlaczego uPA niszczyło kościoły...



4. Ukraińcy na Zachodniej Ukrainie nie byli dopuszczani do sprawowania władzy. Posady urzędowe obejmowali Polacy przyjezdni z centralnej i zachodniej Polski którzy nie tylko że nie rozumieli ukraińskiej mowy ale i panującychtu ukraińskich zwyczajów.

Gdyby sytuacja była odwrotna to pewnie po dziś dzień byśmy nie nawiązali z UA stosunków dyplomatycznych za taką dyskryminację...



5. Rząd polski na emigracji dał rozkaz Armi Krajowej która w podziemiu działała na okupowanych przez Niemców terenach Ukrainy Zachodniej żeby ta ciągle demonstrowała tam swoją obecność i nie dawała przyzwolenia podczasrozmów z UPA na prawo do tworzenia niezależnej Ukrainy oraz żeby oczyszczała teren z Ukraińskich formacjimilitarnych jak również kontrolowała ukraińskie wioski które stanowiły zaplecze dla UPA. Ofiarami tych Akowskich napadów w 1943-1944 latach były tysiące bezbronnych ukraińskich dzieci, kobiet, starców.

WOŁYŃ: KRAJ BEZ POKOJU...
„Banderowcy wymordowali Polaków!” krzyczy kolejny komentator na TikToku, Twitterze - X, czy gdzieś indziej.
Teraz usiądź, zrób wydech. I posłuchaj, co się działo, zanim ktoś zaczął kogoś ciąć.
Bo jeśli ograniczysz historię do roku 1943, nie będziesz analizować, tylko pracować dla Kremla.
KTO MIESZKAŁ NA WOŁYNIU?
Wołyń jest sercem ziemi ukraińskiej.
Polesie, między Bugiem i Słuczą.
Nie było tam zamków królewskich ani majątków szlacheckich. Były za to domy.
Chłopi. Rusini. Małorosjanie.
Ukraińcy.
Którzy żyli na tej ziemi od czasów swoich dziadków i pradziadków.
Ale od 1921 roku Wołyń jest Polską.
Nie dlatego, że tak jest historycznie, ale dlatego, że Polska wygrała wojnę polsko-sowiecką, a Sowieci dali jej Zachodnią Ukrainę.
Dla zrozumienia
Według polskiego spisu powszechnego z 1931 r. w województwie wołyńskim Ukraińcy stanowili ponad 68% ludności, Polacy – ok. 17%, Żydzi – prawie 10%, Niemcy – 2%, Czesi – 1,5%, pozostali (Tatarzy, Ormianie, Rosjanie itp.) – 1,6%.
Ale to Polacy sprawowali kontrolę nad administracją, policją, sądami, oświatą i ziemią.
KOLONIALIZM POLSKI: 1921–1939
Polska nie dostała tylko Wołynia.
Zaczęła to robić po swojemu.
Systematycznie i z pogardą.
1. Polonizacja edukacji
- Szkoły ukraińskie zostały zamknięte.
- Nauczanie w języku ukraińskim jest zabronione.
- W niektórych wioskach dzieci uczyły się po polsku, którego nawet nie rozumiały.
2. Wojna kościelna
- Cerkwie prawosławne zostały zniszczone lub zamienione na kościoły katolickie.
- Ukraińscy księża byli zwalniani i prześladowani.
- W 1937 roku polskie władze siłą zniszczyły prawosławną katedrę we wsi Teremne koło Łucka, na oczach chłopów.
Ludziom nie wolno było wchodzić.
To był symboliczny akt: twoja wiara jest nic nie warta.
- W 1938 roku zniszczono ponad 100 cerkwi prawosławnych tylko na Chełmszczyźnie i Podlasiu.
3. Polityka gruntowa
- Osadnicy — polscy weterani — zostali przesiedleni na Wołyń.
- Dostali ziemię chłopów ukraińskich.
- Byli uzbrojeni, agresywni i gardzili miejscową ludnością.
- Warszawa uważała Wołyń za „wschodnie rubieże” – dziki Wschód, który należało „uprawiać”.
Ukraińcy byli postrzegani jako „element niższy”, który albo musi stać się Polakami, albo zniknąć.
4. Kryminalizacja ukraińskości
- Zakazana jest działalność organizacji młodzieży ukraińskiej.
- Za flagę ukraińską - więzienie.
- Za próbę utworzenia szkoły ukraińskiej - więzienie.
- Za ukraińskie słowo w gazecie - konfiskata.
- Poszukiwanie ukraińskiej książki.
A DZIECI DORASTAJĄ...
Wyobraźcie sobie wioskę w 1922 roku.
Widzisz jak Polacy wyprowadzają nauczyciela z twojej szkoły.
Jak twój kościół przekształca się w kościół katolicki.
Jak ojciec został aresztowany za „separatyzm”.
Jak znika po przesłuchaniu w Łucku – i nigdy nie wraca.
Następnie jesteś nastolatkiem po trzydziestce.
Nie masz żadnych książek.
Nie masz wyboru.
Słyszysz tylko jedno - że twój język, twój kościół, twoja ziemia „nie istnieją”.
Następni są Niemcy — 0kup@nts.
Sowieci to szumowiny.
To Polacy niedawno się z ciebie śmiali.
A potem idziesz do lasu.
Ponieważ prawda nie istnieje nigdzie.
I tylko w UPA są tacy jak ty — młodzi ludzie, tacy jak ty, z tymi samymi ranami i tą samą nienawiścią.
ŚMIESZNA MASAKRA WOŁYŃSKA TO REZULTAT, A NIE POCZĄTEK!
W 1943 roku UPA przeprowadziła czystki etniczne na polskich wsiach.
Tak, to była tragedia.
Ale czy uważasz, że polskie formacje zbrojne, takie jak Armia Krajowa i bataliony samoobrony, to anioły w bieli?
Uciekli się do skrajnego okrucieństwa.
Ukraińskie wsie zostały spalone wraz z ich mieszkańcami, a ludzie zostali powieszeni za „wspieranie UPA”.
Rzeź wołyńska była więc zamachem stanu, który przygotowywali sami Polacy, budując swoje imperium na ukraińskiej ziemi.
Polacy nie byli niewinnymi aniołami.
Od lat wymazują język ukraiński z Ukraińców.
I prędzej czy później ta bomba, którą sami podłożyli, musiała eksplodować.
Oto jak działa kolonializm:
Najpierw narzucasz swój język.
A potem religia.
Następnie - broń.
A potem dziwisz się, że biją cię w twoim własnym domu.
DZIŚ: KTO GRA NA KRWI?
Rosja.
Moskwa cieszy się dziś, gdy Ukrainiec i Polak wspominają Wołyń nie jako wspólną ranę, lecz jako powód wrogości.
Potrzebują nas, byśmy walczyli między sobą.
Tak więc historię pisze się metodami Kremla, a nie faktami.
PRAWDA JEST PROSTA:
- Wołyń jest ukraiński.
- Polska była tam kolonizatorem.
- Ta masakra nie jest zbrodnią UPA, jest wynikiem dziesięcioleci upokorzenia.
Historia to nie TikTok.
Nie zmieści się w 30 sekund.
Jeśli jednak nie jesteś tego świadomy, bardzo łatwo możesz stać się celem czyjejś prawdy.
I bardzo trudno jest zrozumieć siebie.