“Ojciec w ZOMO, synek w KODzie, demokracja zawsze w modzie”

W policji stał się symbolem. Rozbił mafią pruszkowską, zwerbował "Masę", likwidował największe hurtownie amfetaminy. Prawdziwy charakterniak, który raz po raz igrał ze śmiercią. Dla PiS stał się zbrodniarzem. Podpadł pod ustawę dezubekizacyjną, choć z ubecją nigdy nie miał nic wspólnego.
W ramach naszej kampanii "Wybieramy Prawdę" przypominamy wybrane teksty Onetu, które wpłynęły na otaczającą nas rzeczywistość. W najbliższych miesiącach na stronie głównej Onet.pl będą prezentowane kolejne artykuły z serii
Pamiętacie komisarza Pawła Sikorę z serialu "Odwróceni"? W jego postać wcielał się Artur Żmijewski. To w rzeczywistości Piotr Wróbel, jeden z najsłynniejszych polskich policjantów. Przez lata funkcjonariusz warszawskiego wydziału zabójstw, później biura do walki z przestępczością zorganizowaną.

Facet, który w trakcie bitwy z brutalną gangsterką, szedł w pierwszym szeregu. Przed 1989 rokiem uczył się w podległej MSW Szkole Oficerskiej w Legionowie. To wystarczyło, by rząd PiS uznał go za zbrodniarza i przekreślił wszystkie lata pracy w wolnej Polsce.

Piotr Wróbel: - Całe życie walczę. Najpierw biłem się z gangsterami, teraz z systemem. Wychodzi na to, że biję się całe życie, tylko role się zmieniają. Ale nie z mojego wyboru.

Bandyci i pielgrzymka papieża
Koledzy dobrze pamiętają jego pierwszy patrol. Miał 21 lat, na gorącym uczynku zatrzymał niebezpiecznego nożownika. Był 1985 rok. Jak ktoś tak zaczyna, to już wiadomo, że w policji będzie kimś. – Nam wszystkim oczy wyszły na wierzch, bo to był chłopak, który dopiero stawiał pierwsze kroki. W dodatku był wybitnie inteligentny i błyskotliwy. Już wtedy wyróżniał się spośród innych funkcjonariuszy – mówi nam antyterrorysta, który razem z nim zaczynał karierę w policji.

Sam policjant wspomina, że okres dziesięciu miesięcy, które spędził w prewencji, był dla niego prawdziwą szkołą życia. Patrolował warszawską Pragę. – Bandyctwo tam było straszne. Ciągle włamania, kradzieże i pobicia. A my ganialiśmy za tymi bandziorami i toczyliśmy z nimi bitwę. Niebezpieczne, ale fajne czasy – opowiada.

Trzy lata przed upadkiem komunizmu rozpoczął naukę w Szkole Oficerskiej w Legionowie, która podlegała komunistycznemu ministerstwu spraw wewnętrznych. O wyborze zdecydował przypadek: do Legionowa z domu było najbliżej. Mógł wybrać szkołę milicyjną w Szczytnie, ale po co dokładać sobie kilometrów. - A gdybym to zrobił, to dzisiaj nie miałbym takiego bałaganu. Za pobyt w Legionowie po trzydziestu latach władza robi z nas ubeków, za Szczytno - nie. Ale gwarantuję, że materiał na obu uczelniach był identyczny – tłumaczy.

Z okresu studenckiego najlepiej pamięta rok 1987. Z kolegami zabezpieczał pielgrzymkę Jana Pawła II. - A po wyborach czerwcowych w 1989 r. mieliśmy na uczelni niezły dym, bo okazało się, że zdecydowana większość zagłosowała na "Solidarność"… Tacy to z nas byli ubecy - mówi po latach.
"Co dalej? Idę się bić"
Do policji nigdy nie wrócił. Przez ostatnie siedemnaście lat pracował w prywatnym sektorze związanym z bezpieczeństwem. W sądzie bił się z "Masą", a poza sądem z systemem, który nagle przymknął oczy na jego pracę w wolnej Polsce, a na wierzch zaczął wyciągać incydent związany ze szkołą w Legionowie.

W 2008 roku posłowie Platformy Obywatelskiej zdecydowali o obniżeniu emerytur dla byłych funkcjonariuszy SB. Wróbel na ustawę się załapał.

- To było dotkliwe, ale nie miałem wielkich pretensji. Ustawa obniżała świadczenia funkcjonariuszom pozytywnie zweryfikowanym po 1989 roku, lecz tylko za okres komunistyczny. W moim przypadku to był bardzo krótki czas, więc i dość niewielkie pieniądze. W konsekwencji zostałem z emeryturą rzędu dwóch tysięcy złotych - wspomina.

Wtedy, podobnie jak wielu innych, machnął ręką. Ale w 2015 roku rząd Prawa i Sprawiedliwości zapowiedział nową ustawę dezubekizacyjną. Znacznie bardziej restrykcyjną, liczącą emerytury według gorszego wskaźnika niż zabójcom czy pedofilom, siedzącym w więzieniach. W przypadku skazanych ten wskaźnik wynosi bowiem 0,7 proc., a w przypadku byłych funkcjonariuszy… 0,0 proc. za okres służby w PRL-u. W konsekwencji Piotr Wróbel - symbol walki z mafią pruszkowską, policjant z piętnastoletnim stażem - otrzymał niższą emeryturę niż morderca ks. Jerzego Popiełuszki. Choć nigdy nie podjął działań wymierzonych przeciwko opozycji demokratycznej.

Emerytura spadła do 1600 złotych. Wtedy zaczął bić się na nowo. - Nie o pieniądze, tylko o honor - mówi.

Marek Dyjasz: - Oczywiście, wielu Polaków ma niskie emerytury. Nie neguję tego i doskonale to rozumiem. Politycy to wykorzystują. Czasem przychodzą do mnie ludzie i mówią: "no tak, obniżają wam, policjantom, świadczenia, ale przecież wy mieliście specjalne przywileje". Pytam wtedy, dlaczego nie poszli do służby, skoro w policji jest tak fajnie? Odpowiadają, że nie nadawaliby się do biegania za zabójcami i pedofilami, do przesłuchań, oględzin i oglądania spalonych ciał. Na tym kończymy rozmowę.

Dla funkcjonariuszy, którzy "służbę na rzecz totalitarnego systemu" - jak ujmują to politycy PiS - pełnili krótkotrwale, a w wolnej Polsce narażali życie w walce z przestępczością, obóz władzy przygotował furtkę. Specjalny przepis, zgodnie z którym można odwoływać się od decyzji obniżającej emeryturę.

Inspektor Piotr Wróbel wydawał się jedną z tych postaci, które z pewnością zostaną przez system potraktowane szczególnie, dlatego napisał list i od decyzji się odwołał.

22 stycznia 2018 roku otrzymał odpowiedź odmowną. Najbardziej bulwersujący fragment pisma z MSWiA mówi o tym, że "brak jest jakichkolwiek dowodów, aby służba ta pełniona była z narażeniem zdrowia i życia". W ocenie ministerstwa, Wróbel "nie legitymuje się też wybitnymi osiągnięciami w służbie, szczególnie na tle pozostałych funkcjonariuszy".

- Szczerze? Wolałbym, żeby napisali krótko: "nie uwzględniamy pana odwołania". Bez tej całej beletrystyki. Byłoby prościej, uczciwiej i bardziej po męsku - mówi Wróbel.

Według Marka Dyjasza, specjalny przepis dedykowany dla funkcjonariuszy, którzy po 1989 wykazali się bohaterską postawą, od początku był pułapką. - Zwykła ściema. Zresztą, na Boga, panowie Błaszczak i Zieliński mają ułaskawiać ludzi, którzy dla tej roboty prawie oddali życie? Świat na głowie stanął.

Piotr Wróbel: - Co dalej? Idę się bić. Walczę o odszkodowanie za niesłuszny areszt z pomówienia "Masy", a z decyzją o obniżeniu emerytury pójdę do sądu. Mam powód, żeby żyć. I powalczyć o zwycięstwo.

***

Pod pismem skierowanym do inspektora Piotra Wróbla podpisał się Andrzej Sprycha, który całe życie w policji spędził za biurkiem.

Pod koniec stycznia 2018 roku, decyzją ministra Joachima Brudzińskiego, został mianowany Inspektorem Nadzoru Wewnętrznego, którego zadaniem jest "egzekwowanie odpowiednich standardów pracy służb mundurowych podległych MSWiA".

***

Tekst opublikowaliśmy w lutym 2018 roku. Natomiast w kwietniu tego roku wiceszef MSWiA Jarosław Zieliński wysłał pismo do Piotra Wróbla utrzymujące w mocy decyzję o zmniejszeniu mu emerytury. Zdaniem przedstawiciela rządu, w jego przypadku nie można mówić o żadnych wybitnych osiągnięciach.

„Służba Pana Piotra Wróbla przed 31 lipca 1990 roku, uznana za służbę na rzecz totalitarnego państwa, nie była pełniona krótkotrwale oraz brak jest dowodów, aby służba ta była pełniona z narażeniem życia i zdrowia. Ponadto nie legitymuje się on wybitnymi osiągnięciami w służbie, szczególnie wyróżniającymi go na tle pozostałych funkcjonariuszy” - uznał wiceminister Zieliński.

- Nie jestem podłamany, będę nadal bił się o sprawiedliwość. Sposób, w jaki ta władza traktuje policjantów, którzy rzetelnie wykonywali swoją pracę po 89 roku, budzi we mnie sprzeciw i gniew. Nie mam zamiaru odpuścić – powiedział nam Piotr Wróbel.

Kłótnia polityków o dezubekizację. Rozenek do Ozdoby: "powinien pan dostać w twarz"16 grudnia posłowie Lewicy złożą w Sejmie projekt ustawy, która cofa rozwiązania zawarte w tzw. ustawie dezubekizacyjnej. Na ten temat ostro spierali się goście programu "Polityka na Ostro". Jacek Ozdoba z PiS stwierdził, że obecne prawo jest dobre i nie powinno się, jak to ujął, "nagradzać kata". Andrzej Rozenek z SLD powiedział, że polityk obraził w ten sposób 50 tys. osób objętych tą ustawą.

- Ustawa, o której mówimy nie zabrała emerytur nawet mordercom księdza Jerzego Popiełuszki. Za to zabrała emerytury wdowom, funkcjonariuszom ABW, SWW, UOP, straży granicznej i wielu innych służb, które po 1990 roku godnie i w sposób rzetelny i uczciwy pilnowały porządku w Rzeczypospolitej - mówił Andrzej Rozenek.



"To nie jest żadne odebranie"


Z kolei Jacek Ozdoba stwierdził, że "nie widzi powodu, dla którego osoba, która pracowała uczciwie w wolnej Polsce, np. bibliotekarka, ma mieć emeryturę niższą niż ludzie związani z tamtym systemem".


- To nie jest żadne odebranie, tylko wyrównanie do odpowiedniego poziomu świadczeń emerytalnych - dodał.



WIDEO: zobacz całą rozmowę https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2019-12-10/polityka-...
ZOBACZ: "Rz": Wpływowi policjanci dzięki ministrowi odzyskali pełne emerytury


Rozenek tłumaczył, że "minister Andrzej Milczanowski (minister spraw wewnętrznych w latach 1992–1995 - red.) obiecał tym ludziom, że będą dostawać takie same emerytury jak każdy inny funkcjonariusz".


- Wie pan ile komuniści obiecali i nie dotrzymali słowa? - pytał Ozdoba. - Wie pan, co to jest sprawiedliwość społeczna? Osoba, która służyła przed 1989 r. i waliła komuś rano w drzwi, wyprowadzała górników, członków "Solidarności", bili wszystkich na komisariacie. Dla pana sprawiedliwością jest, że kata się wynagradza, czy to ofiara powinna mieć lepiej? - zwracał się do Rozenka polityk PiS.



"Nie pan się uspokoi"


- Jakiego kata, o kim pan mówi? - odpowiedział poseł SLD. - Obraża pan 50 tys. osób objętych tą ustawą. Obraża pan generała Gromosława Czempińskiego nazywając go katem, niech się pan uspokoi - mówił Rozenek.


- Mówię o wszystkich osobach. Pan ma zdolność do manipulacji - odpowiedział Ozdoba.



ZOBACZ: Zieliński: dzięki ustawie dezubekizacyjnej budżet zyskał prawie 1,2 mld złotych


- Jeżeli pan powiedział rzeczywiście o gen. Czempińskim "kat", to powinien pan dostać w twarz za to - stwierdził poseł SLD.


- A czy powiedziałem coś takiego? Ja powiedziałem co do zasady, że kata nie powinno się wynagradzać - mówił Ozdoba.

PRZEMOC INSTYTUCJONALNA – TŁO PROBLEMU
Paradoksalnie to transformacja demokratyczna ostatecznie pozbawiła kobiety autonomii w decydowaniu o swoim zdrowiu i życiu. W 1993 roku przyjęto jedną z najbardziej represyjnych ustaw w Europie, która zakazuje przerywania ciąży poza trzema wyjątkami oraz wprowadziła penalizację pozaustawowych aborcji i pomocnictwa. Ustawa o planowaniu rodziny nałożyła na władze centralne i samorządowe szereg zobowiązań „kompensujących” opresyjny zakaz. Rządy i samorządy miały wprawdzie zapewnić realny dostęp do metod planowania rodziny, rzetelnej edukacji seksualnej, diagnostyki prenatalnej i opieki dla osób w ciąży, ale nigdy w historii cel ten nie został osiągnięty.

Polska, choć od 30 lat formalnie demokratyczna i wolna, pozbawia ponad połowę społeczeństwa elementarnych praw i opieki zdrowotnej. Patriarchalne przepisy legitymizują przemoc instytucjonalną. Przybiera ona rozmaite formy: od pozbawiania młodzieży prawa do samodzielnych wizyt lekarskich przez słabą i trudno dostępną publiczną opiekę ginekologiczną[2] oraz przedmiotowe, nieetyczne traktowanie kobiet na porodówkach po ideologiczne sterowanie rozrodczością. To sterowanie manifestuje się, z jednej strony, zmuszaniem kobiet do kontynuowania ciąży, co według przyjętych przez Polskę traktatów międzynarodowych, samo w sobie jest przemocą[3]. Ta praktyka wynika zarówno z ustawowego zakazu aborcji, jak i przyzwolenia władz na nagminne odmowy przerwania ciąży z powodu ciężkich i nieodwracalnych wad, zagrożenia zdrowia/życia czy ciąży powstałej wskutek gwałtu/kazirodztwa. Z drugiej strony, sterowanie miewa charakter eugeniczny, gdy kobietom z niepełnosprawnościami odmawia się prawa do posiadania potomstwa, zmusza do stosowania antykoncepcji, przeprowadza sterylizacje bez zgody i często wiedzy pacjentek. Państwo decyduje o tym, kto „zasługuje” na bycie rodzicem także wtedy, gdy pozbawia osoby borykające się z niepłodnością dostępu do nowoczesnych metod rozrodu wspomaganego (tzw. procedura in vitro).

Wszystkie te przejawy przemocy instytucjonalnej mają wymiar klasowy. Od początku lat 90-tych prawa reprodukcyjne wraz z prawem do zdrowia, informacji i bezpieczeństwa stały się towarami wolnego rynku. Osoby zamożne, z dostępem do wiedzy, o wysokim kapitale społecznym mogą sobie kupić prawa reprodukcyjne. Z łatwością zapewniają sobie dostęp do konsultacji i opieki ginekologicznej w sektorze prywatnym. Mają pieniądze, by wyjechać za granicę na aborcję czy sterylizację. Mogą opłacić kosztowne in vitro, etc. Prywatyzacja i komercjalizacja usług zdrowia reprodukcyjnego doprowadziły do stałego pogłębiania nierówności społecznych. Nieuprzywilejowana większość jest poddawana przemocy instytucjonalnej.

[1] definicja „kobiety” obejmuje osoby identyfikujące się jako kobiety, socjalizowane do tej roli i z doświadczeniem życia jako kobiety

[2] Zob. Informacja o wynikach kontroli: Dostępność świadczeń ginekologiczno-położniczych finansowanych ze środków publicznych na terenach wiejskich, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa 2018, https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/wiejska-droga-do-g... [dostęp: 10.05.2019]

[3] Rekomendacja ogólna nr 35 Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet, 2017, https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/15/treatybodyexternal... [dostęp: 7.06.2019]

[4] Sprawiedliwość reprodukcyjna zakłada równość i zniesienie podziałów na uprzywilejowanych i dyskryminowanych w decydowaniu o własnym ciele, reprodukcji, życiu rodzinnym. Oznacza prawo i posiadanie odpowiednich warunków do tego, aby móc: mieć dzieci, nie mieć dzieci, mieć kontrolę nad warunkami porodu i opiekować się swoim potomstwem.


https://federa.org.pl/przemoc-instytucjonalna/?fbcli...