CHCĘ PRZEDSTAWIĆ PEWIEN DOKTORAT KTÓRY PRZEDSTAWIA EUROPEJSKIE PRAWO odnośnie wieku małżonków.Mam nadzieję że zamknie on mordy tych które szydzą z islamu a ich wyznawców traktują jak pedofili- Wniosek podstawowy że kiedyś ludzie nie żyli tak długo jak dziś i często dzieci nigdy nie poznały swoich dziadków. W chrześcijaństwie prawo zmieniono ale tylko ze względu na to że kościół odsunięto od władzy.W islamie pozostało tak jak im ich Bóg Przykazał
https://www.dbc.wroc.pl/Content/37479/PDF/Kazmierski_d...
"Trudności dodaje fakt, że w starożytnym Izraelu wydawanie za mąż
nieletnich dziewczynek było dozwolone przez społeczne normy: „Małoletnią
córkę (przed osiągnięciem 12 i pół lat) ojciec mógł wydać za mąż bez pytania
się o jej zdanie i nawet wbrew jej woli”16. Młody Izraelita już w trzynastym
roku życia według Prawa był pełnoletni. W dniu Bar Micwa chłopiec, który
osiągnął pełnoletność, oprócz obowiązków nałożonych przez społeczność,
miał odtąd także obowiązek znalezienia sobie małżonki17. Ponadto „w Izraelu
żeniono się wcześnie. Wielu rabbich sądziło, że dla mężczyzn
najodpowiedniejszy był osiemnasty rok życia. Ojcu radzono, by żenił syna
wówczas, gdy jeszcze trzyma rękę na jego kark"
"Gdy Maryja wydała na świat
Jezusa, była zapewne dziewczątkiem liczącym ledwo czternaście lat”18
.
Chociaż więc w Piśmie Świętym Starego Testamentu nie odnotowana jest
granica wieku do zawarcia małżeństwa, to jednak „w prawie żydowskim na
mocy zwyczaju, który powstał z pisanego prawa, w związki małżeńskie wolno
było wstępować mężczyźnie po trzynastym roku życia skończonym,
a kobiecie po dwunastym, jeżeli byli dojrzali fizycznie”
"
. Prof. Henryk Insadowski wskazał inaczej: „Tertuljan wspomina, że
kobieta powinna ukończyć 12 lat, a mężczyzna 14. Trafiały się jednak
małżeństwa wcześniejsze, lecz nie stawały się one prawomocne dopiero po
ukończeniu 12 lat dziewczyny. Epitaf z r. 349 mówi o pewnej kobiecie
Konstancji, która w chwili śmierci miała 18 lat, a żyła w małżeństwie lat 8,
z czego wynika, że wyszła za mąż w 10 roku życia”"
." W związku z powyższym
ewentualnych analogii można by się było doszukiwać jedynie w określanym
nieraz w starożytności wieku umożliwiającym wstąpienie do zakonu. W tym
zakresie dwie granice wieku podał wspomniany już święty Bazyli (ukończenie
16 lub 17 lat) oraz Tertulian (ukończenie 14 lat przez mężczyzn i 12 lat dla
kobiet). Należy przy tym powtórzyć, że „Pisma Ojców Kościoła (...) zawierają
liczne moralizatorskie uwagi, nie pozwalające na traktowanie ich wprost jako
źródła poznania prawa."
W tym czasie najwyższy kapłan
publicznie ogłosił, że dziewice, które przebywają w świątyni, a osiągnęły już
dojrzałość, powrócą do domu i zgodnie ze zwyczajem rodu, jak też swego
wieku, wyjdą za mąż” (Księga o narodzeniu świętej Maryi 6,3-5).
Oczywiście oba fragmenty nie mają wartości historycznej co do wieku,
w jakim Maryja zawarła małżeństwo. Mimo to pozwalają domniemywać, że
ich chrześcijańscy autorzy przyjmowali normę 14 lat dla kobiet,
Historycy uważają, że zmiana ubioru mogła następować
w różnym wieku, który zazwyczaj wahał się między 14 a 16 rokiem życia, co
wcale nie powodowało, że mogła ona nastąpić wcześniej. Takie przypadki
zdarzały się rzadko, zwykle w rodzinie cesarskiej i nazywane było togam
maturare. Natomiast względem dziewcząt praktyka oględzin istniała, lecz na
wczesnym jej etapie została zaniechana: „Względy skromności spowodowały,
że dość wcześnie odstąpiono od tej praktyki i ustalono dla nich numeryczną
granicę wieku, mianowicie ukończenie 12 roku życia świadczyło o dojrzałości
fizycznej (viripotentia). W okresie prawa klasycznego, jeśli chodzi o kobiety,
obowiązywał bezwzględnie wiek stały, a nie „habitus corporis”
36
. Należy
jednak podkreślić, że „wiek wyznaczony dla dziewczynek nie był jednak
wymagany dla ważności małżeństwa, a jedynie dla określenia jej sytuacji
prawnej w małżeństwie, mianowicie status prawnie uznawanej żony
dziewczyna mogła otrzymać dopiero po ukończeniu 12 roku życia”37. Taki
stan rzeczy w stosunku do kobiet obowiązywał nieprzerwanie w prawie "
Warto na marginesie dodać, że przy zmianach prawnych powołano do
życia jeszcze jedno dzieło zwane zwyczajnie Kodeksem53, całość zaś w prawie
od XVI wieku nazywana jest Corpus Iuris Civilis54
.
Z Fragmentu Instytucji na temat przeszkody wieku można dowiedzieć
się przynajmniej dwóch rzeczy: pierwsza - to obowiązek bycia dojrzałym przy
zawarciu małżeństwa, druga – to stwierdzenie dojrzałości na podstawie
wyłącznie wieku – ukończeniu 14 roku życia przez mężczyzn oraz 12 roku
życia przez kobiety.
Można stwierdzić, że Hugo w dziedzinie przeszkody wieku nie dokonał
większych zmian. W jego przekonaniu przeszkoda wieku nadal była
niezależna od dojrzałości fizycznej kontrahentów, a właściwą zgodę można
było wyrazić dopiero po osiągnięciu wieku 14 i 12 lat. Do tego wieku
narzeczeństwo osób nieletnich, nawet rozumiane jako małżeństwo mogło
zostać rozwiązane
Gracjan nie odstąpił
jednak całkowicie od uznania 12 względnie 14 roku życia za termin
dojrzałości. Na poparcie tego wystarczy chyba posłużyć się jego
wypowiedziami na temat wieku wymaganego do składania profesji zakonnej
i przysięgi. Stwierdza on, że dziewczyna po ukończeniu 12 roku życia może
swobodnie wybrać stan i nie jest zmuszona zgodzić się na nakaz rodziców.
Dziewczynę, która ukończyła 12 lat określa Gracjan jako „nubilis”, tzn.
zdolną do zawarcia małżeństwa. Podobnie i chłopców, po ukończeniu przez
nich 14 lat, uważał on za dojrzałych. Albowiem w odpowiedzi na pytanie, od
kiedy dopuszczalny jest przymus złożenia przysięgi, Gracjan przytacza
3. Kanon synodu z Elwiry, który zabraniał stosowania takiego przymusu
wobec chłopców, którzy nie ukończyli 14 roku życia”
Na podstawie wyżej przytoczonego przykładu można domniemywać,
że papież Eugeniusz III uznawał ważność małżeństw dzieci, z których
przynajmniej jedno nie ukończyło 7 roku życia. Takie rozwiązanie
motywowane było przez papieża możliwością usiłowania dopełnienia
małżeństwa przez kontrahentów oraz szacunkiem dla Kościoła.
przypadek legalnej bigamii
Osobnym tematem dotyczącym przeszkody wieku w działalności
papieża Aleksandra III była związana z nią przeszkoda przyzwoitości
publicznej (impedimentum publicae honestatis), określana również jako
sztuczne powinowactwo (quasi affinitas). Przykład takiego związku odnaleźć
można w dekretale Litteras tuae fraternitatis. Pełnoletni mężczyzna poślubił
małoletnią dziewczynę, a następnie jej matkę. Zgodnie z postanowieniem
papieża ważność drugiego małżeństwa zależała od wieku córki, w chwili
zawarcia małżeństwa z jej matką. Jeśli nie ukończyła 7 roku życia,Należy wskazać, że właściwie większa część dokonań prawnych
papieża Aleksandra III dotyczyła małżeństw zawieranych między dwoma
osobami małoletnimi lub między jedną osobą małoletnią a jedną osobą
pełnoletnią (takie związki określano jako desponsatio impuberum), pomijają
natomiast sposób zawarcia małżeństwa przez osoby dojrzałe
Urban III ponownie zabrał głos w dekretale Ex litteris tuae219
:
„Dwunastoletnia dziewczyna została zaręczona (iurata) i poślubiona
(desponsata) chłopcu w wieku 9-10 lat, a następnie, wbrew woli swojej, pod
przymusem ze strony rodziców zamieszkała w domu ojca tego chłopca
i przebywała tam przeszło rok. W końcu udało się jej opuścić dom chłopca
i ani namowy matki, ani arcybiskupa nie były w stanie nakłonić ją do powrotu.
Dziewczyna twierdziła, że nigdy nie zgodziła się na związek małżeński i prosi
o zezwolenie na małżeństwo z inną osobą. Ponieważ w czasie rozpatrywania
sprawy chłopiec nie ukończył jeszcze 14 roku życia ani nie doszło między nim
i dziewczyną do fizycznego pożycia, dlatego Urban III radzi arcybiskupowi,
żeby nakłonił dziewczynę, by zaczekała do czasu osiągnięcia przez chłopca
prawnej dojrzałości. Gdyby się jednak na to nie zgodziła, trzeba uwzględnić
jej prośbę i udzielić żądanego zezwolenia na małżeństwo”
Podobne poglądy prezentował papież Klemens III221 (1187 - 1191).
W dekretale Ad id quod per papież uznał za ważny związek zawarty między
pełnoletnim mężczyzną a jedenastoletnią dziewczyną. Chociaż zawierała ona
małżeństwo pod przymusem, mieszkając półtora roku ze swoim mężem, tym
samym, także w wieku dojrzałym, potwierdziła zgodę na zawarcie
małżeństwa: „Istnienie zgody wydaje się dla papieża tak oczywiste, że
zakazuje nawet przesłuchania świadków, gdyż tak długi okres wspólnego
przebywania wyklucza możliwość udowodnienia braku zgody”222
.
W dekretale Duo pueri „(...) papież oświadcza, że związek
siedmioletniej dziewczyny z sześcioletnim chłopcem nie jest nierozerwalnym
małżeństwem. Jednak wskutek wspólnego przebywania z sobą przez trzy lata,
co było równoznaczne z wyrażeniem zgody na desponsatio impuberum,
związek ich stanowił prawną podstawę dla zaistnienia przeszkody
przyzwoitości publicznej między chłopcem a siostrzenicą dziewczyny
Papież Celestyn III224 (1191-1198) również wydał dwa dekretały,
w których odniósł się do małżeństw nieletnich. W dekretale Item si quis
wspomina o cenzurze kościelnej, którą można nałożyć na tego, kto nie chce
wypełniać obowiązków powstałych na skutek zawarcia zaręczyn popartych
przysięgą. W przypadku zawarcia przez tę osobę innego małżeństwa, jego
ważność nie podlega dyskusji, natomiast osoba to powinna zostać ukarana225
.
Natomiast w dekretale Insuper adiecisti Celestyn III, zgodnie
z postanowieniami swoich poprzedników stwierdził, iż strona nieletnia
związana jest węzłem małżeńskim, gdy w chwili dojścia do dojrzałości nie
skorzystała z prawa odmowy zgody i przynajmniej raz zgodziła się na
współżycie
Krytycznemu czytelnikowi może wydawać się, że tych wielu
średniowiecznych prawników swoją działalność jurydyczną prowadziło w
oderwaniu od rzeczywistości codziennej w zaciszu mrocznego skryptorium.
Tymczasem praktyka życiowa ludzi średniowiecza, zwykle niepiśmiennych
i żyjących krótko, nie miała wiele wspólnego z prawem rzymskim.
Warto przypomnieć, że Instytucje Justyniana, mimo że na pewien czas
zaginęły, przedostały się na terytorium zachodniej Europy, dzięki podbojom
takich generałów jak Belizariusz, przez których cesarstwo na pewien czas
zostało zrestytuowane w prawie takich samych granicach jakie posiadało
niegdyś392, również jurysdykcja Justyniana miała na jego terenie swoje odbicie
w sądownictwie393. Wyzwaniu adaptacji prawa rzymskiego starało się podołać
wielu uczonych. Nie może więc dziwić fakt, że wielu z nich miało inny pogląd
na jej temat. Ówcześni nie mieli dostępu do nowoczesnych środków
komunikacji. Każdy z nich działał w obrębie własnej szkoły, nie z własnej
winy korzystając z różnej terminologii wprowadzającej nieraz duży chaos,
który niniejszy rozdział chciał przynajmniej w niewielkim stopniu
uporządkować.
Fakt, iż zawierano małżeństwo bardzo młodo może budzić
kontrowersje, dlatego warto podkreślić, że: „Jeżeli [...] strony były dojrzałe
fizycznie przed przepisanym wiekiem lat 12 i 14, ale niedojrzałe umysłowo,
małżeństwo było nieważne z prawa naturalnego. Jeżeli obie były dojrzałe
umysłowo (discretio mentis), ale dojrzałości fizycznej nie było, choćby tylko
jednostronnie, małżeństwo było również nieważne, ale z prawa kościelnego.
W danym wypadku obowiązywało prawo ogólne, ponieważ nie można było
zastosować zasady usprawiedliwiającej wyjątek: malitia vel prudentia supplet
aetatem. Wreszcie jeżeli przed rokiem 12 i 14 istniała dojrzałość umysłowa
i fizyczna małżeństwo było ważne”395
.
Kodeks Napoleona i ustawy Królestwa Polskiego
W Kodeksie Napoleona przeszkoda wieku prezentowała się w sposób
następujący: „144. Mężczyzna nieskończywszy lat ośmnastu, a kobieta
piętnastu, nie mogą małżeństwa zawierać. 145. Może jednak cesarz, dla
przyczyn ważnych, dać dyspensę na lata. 146. Nie masz małżeńskiego
związku, gdzie nie masz zezwolenia. 147. Nie można zawierać drugiego
związku bez rozwiązania pierwszego. 148. Syn przed skończonym
dwudziestym piątym rokiem wieku swego, a córka przed skończonym dwudziestym pierwszym, nie mogą zawierać małżeństwa, bez zezwolenia
oyca swego i matki; w przypadku różności zdań, dosyć jest na zezwoleniu
oyca.
Po upadku Napoleona i podporządkowaniu Królestwa Polskiego
władzy rosyjskiej oraz po klęsce powstania listopadowego nastąpiła kolejna
zmiana prawna w postaci kodeksu z 1836 roku443. Temat przeszkody wieku
brzmiał w nim następująco:
„Art. 6. Mężczyzna przed ukończeniem lat ośmnastu, a kobieta przed
ukończeniem lat szesnastu, nie mogą wchodzić w związek małżeński.
Natomiast w Kodeksie Królestwa Polskiego z 1836 roku podjęte
zostały następujące zmiany:
• Granica wieku do zawarcia małżeństwa wynosiła osiemnaście lat dla
mężczyzn i szesnaście dla kobiet;
• Przed ukończeniem dwudziestego pierwszego roku życia wymagano
zezwolenia ojca, w razie jego braku matki, a w razie jej braku
opiekuna;
W zaborze pruskim praktyka ustawodawcza była regulowana przez
tzw. Landrecht pruski (Allgemeines Landrecht für die Königlich Preussischen
Staaten). Miało to miejsce od 1 VI 1794 r. do czasu wprowadzenia Kodeksu
Cywilnego Niemieckiego. Poniżej znajdują się najważniejsze przepisy
Landrechtu:
„§ 37. Męszczyzni przed skończeniem ośmnastego a niewiasty przed
skończeniem czternastego roku, do małżeństwa przystępować nie maią.
Dod. §. 66. Wyiątek od przepisu takowego ma mieysce wtenczas, gdy
sąd opiekuńczy pomimo zbyt młodego wieku małoletniego uznaie małżeństwo
za dogodne, a nowożenka i oyciec iéy zezwalają na związek, który podług
Prawa krajowego Części 2. Tyt. 1. §. 1002. w ciągu sześciu miesięcy po
skończonym ośmnastym roku odwołanym być może.
1) Od czternastego do dwudziestego czwartego roku życia do zawarcia
małżeństwa potrzebne było zezwolenie ojca, a w razie jego braku właściwego
zastępcy i władzy sądowej (zgoda matki nie była wymagana);
2) Po ukończeniu dwudziestego czwartego roku życia lub po uwolnieniu spod
władzy ojcowskiej przeszkoda wieku ustawała;
3) Gdy po ukończeniu dwudziestego czwartego roku życia nie proszono
o zgodę ojca konsekwencją mogła być utrata posagu (u córki) lub odprawy
(u syna);
4) Prawo do żądania unieważnienia małżeństwa istniało tylko po stronie
"niewinnej" do chwili, gdy dowiedziała się o przeszkodzie i pozostawała
w związku małżeńskim;
5) Do chwili osiągnięcia pełnoletności o unieważnienie małżeństwa mógł
ubiegać się ojciec.
Należy ponadto nadmienić, iż osobne prawodawstwo posiadały Orawa
i Spisz, w których całkowitą przeszkodą objęte były dzieci, które nie
ukończyły 12 roku życia (§§ 12 i 127 węg. prawa o małż.). Poza tym nie
mogli zawrzeć małżeństwa mężczyźni, którzy nie ukończyli 18 roku życia
i kobiety, które nie ukończyły 16 roku życia (do zawarcia małżeństwa)
Prawodawstwo w zaborze rosyjskim
Zgodnie z zamysłem badawczym obecnie zostanie przedstawiona
sytuacja, jaka miała miejsce w zaborze rosyjskim z wyłączeniem
prawodawstwa obejmującego swym zasięgiem Królestwo Polskie (nazywane
również Królestwem Kongresowym). Ogółem wydano dwa dokumenty
prawne regulujące prawodawstwo dotyczące zawarcia małżeństwa.
Pierwszym z nich był tzw. Statut Litewski, natomiast od roku 1840 tzw. Zwód
Praw, który jako jedyny regulował przeszkodę braku wieku. Poniżej zostały
przytoczone najważniejsze przepisy prawne odnoszące się do przeszkody
braku wieku zawarte w tym dokumencie:
„Art. 3. Zabrania się zawierania związków małżeńskich osobom płci męskiej
przed dojściem do lat osiemnastu wieku, osobom zaś płci żeńskiej przed
dojściem do lat szesnastu. (