PRL

Gdyby nie komunizm, Polska mogłaby być zamożna jak Hiszpania

Na przełomie lat 40. i 50. polskie PKB jest porównywalne z Hiszpanią.

Tak, i znowu sięga mniej więcej 50 proc. Europy Zachodniej, mimo ogromnych zniszczeń majątku narodowego. W pierwszych latach po wojnie, wykorzystując entuzjazm ludzi, udało się doprowadzić do odbudowy PKB. Niestety od późnych lat 40. Polsce został narzucony stalinowski model rozwoju.

I budowaliśmy Nową Hutę pod Krakowem.

Była budowana z jednego powodu, takiego samego, dla którego był industrializowany Związek Radziecki. Żeby wytwarzać czołgi i armaty, za pomocą których Stalin chciał wygrać III wojnę światową.

Jak oceniać gospodarkę w PRL-u? Często spotykamy się z twierdzeniami, że uprzemysłowiono wtedy Polskę, zbudowano wielkie zakłady i elektrownie, wytworzono wielki majątek. A potem wyprzedano za bezcen.

Tu również mówi się wiele bzdur. Mamy kilka okresów PRL-u licząc od 1948 r., czyli całkowitej sowietyzacji reżimu polskiego.

Najpierw mieliśmy ciężki okres stalinowski. Wtedy zostały wybudowane fabryki, które nie musiały zdawać żadnego rynkowego testu, bo dysponowały technologią radziecką i miały budować czołgi. Nastąpiła zmiana związana z przeniesieniem ogromnej liczby ludzi ze wsi do miast. Jak się jednak wydaje, w pierwszej połowie lat 50. poziom życia ludności miejskiej spadał w stosunku do tego, co się udało uzyskać w końcu lat 40.

Po 1956 r. mieliśmy okres Gomułki, który zaczął się od nieśmiałych prób reform. Potem jednak poszedł drogą podobną co poprzednicy. Znowu forsowano rozwój przemysłu ciężkiego, kosztem nędznego poziomu życia Polaków. Oczywiście w latach 50. i 60. był wzrost PKB, ale skromny, ok 3 proc. rocznie. Wtedy Niemcy potrafiły rosnąć po 6-7 proc., a gwałtownie rozwijająca się Hiszpania znacznie przegoniła Polskę.

Lata 70. budzą najwięcej sporów.

Przychodzi Edward Gierek. Chce wypełniać nasze satelickie zobowiązania wobec Związku Radzieckiego, a jednocześnie próbuje ludziom dać coś więcej. Jedyny pomysł, który przyszedł do głowy ekipie Gierka to było pożyczenie kapitału na Zachodzie. Żeby wybudować fabryki, które będą wytwarzać towary na rynek krajowy i na eksport, by spłacić długi. Pomysł nie miał szansy realizacji z jednego powodu. Komunizm, z jego absurdalnym systemem zarządzania, nie miał szansy wybudować konkurencyjnego przemysłu.

Przez pierwsze 3 lata wyglądało to nieźle. Za pożyczone pieniądze udawało się osiągnąć wyraźny wzrost poziomu życia Polaków. Po pewnym czasie okazało się, że polskie fabryki nie są w stanie konkurować na świecie i zarabiać na spłatę kredytów.

W powszechnym mniemaniu ten kryzys zaczął się w 1980 r. od fali strajków. A przecież recesja była już w 1979 r.

Wybuch „Solidarności" pozwolił władzy komunistycznej twierdzić, że załamanie gospodarki jest z powodu strajków, bo ludzie nie chcą pracować. Ale w rzeczywistości to był typowy kryzys zadłużeniowy. Gospodarka zadłużyła się, nie była w stanie spłacić długów, zbankrutowała.

Transformacja przyniosła na samym początku kolejny spadek rejestrowanego PKB, o 18 proc. (prawdopodobnie skala spadku była mniejsza, ale ówczesna statystyka nie potrafiła sobie radzić z pomiarem aktywności małych prywatnych firm). W ogromnej mierze było to również spłacenie rachunku za komunizm, za gospodarkę, która nie była w stanie przystosować się do normalnego funkcjonowania na otwartym rynku. Dopiero od 1992 r. weszliśmy na ścieżkę normalnego wzrostu.

Gdzie bylibyśmy, gdyby nie komunizm?

W roku 1950 Polska była na poziomie rozwoju Hiszpanii. W Hiszpanii nie było wcale idealnego modelu rozwoju, rządzący Franco bał się otwarcia na świat, ale mimo to dzięki gospodarce rynkowej do 1990 r. dwukrotnie odskoczyła poziomem rozwoju od Polski.

Gdyby nie komunizm, to z dużym prawdopodobieństwem, Polska mogłaby być dzisiaj tam, gdzie jest Hiszpania. To jest kraj nadal biedniejszy niż Niemcy i zmagający się z wieloma problemami, ale z pewnością bardzo zamożny.

Dobrze wykorzystaliśmy ostatnie ćwierć wieku?

Kiedy w roku 1990 zaczęliśmy odbudowywać w Polsce gospodarkę rynkową, poziom PKB na głowę mieszkańca wynosił ok. 30 proc. Europy Zachodniej. Barierę 50 proc. osiągnęliśmy w 2008 r., dzisiaj zbliżamy się do poziomu 70 proc.. Wygląda na to, że udało się wreszcie na dobre przełamać magiczną barierę 50 proc., z od której odbijaliśmy się przez całe stulecie. Po raz pierwszy w historii aż tak zbliżyliśmy się do Europy Zachodniej. Dziś wyobrażalne – choć oczywiście nie zagwarantowane - jest dogonienie jej w perspektywie 20-30 lat, pierwszy raz w tysiącletniej historii Polski. Dodatki bilans ostatniego 100-lecia, to jest tak naprawdę głównie bilans ostatnich 25 lat.

https://www.rp.pl/100-lat-polskiej-gospodarki/30...

Coś dla piewców Komunizmu.

Majstersztyk wykonany przez komunistów polega na tym, że zdołali ukryć prawdziwą liczbę swoich ofiar. Być może było to 60 milionów. A może 160 milionów - ocenia Richard Pipes, sowietolog i były doradca prezydenta Ronadla Reagana.
ARTUR CIECHANOWICZ: W niedzielę, w rocznicę zawarcia paktu Ribbentrop – Mołotow, w Europie będzie obchodzony dzień pamięci ofiar reżimów totalitarnych. Jednak dla wielu środowisk na Zachodzie i w Rosji stawianie znaku równości między komunizmem i nazizmem jest nieuzasadnione.
RICHARD PIPES*: Nie rozumiem tego. Uważam to bowiem nie tylko za uzasadnione, a wręcz za wskazane. Nie ma najmniejszego powodu, żeby traktować komunizm ulgowo. Przecież, jeśli chodzi o technikę sprawowania władzy, oba reżimy były niemal identyczne. Proszę zauważyć, że zarówno nazizm, jak i komunizm dążyły do roztaczania jak największej kontroli nad ludnością, bezpardonowo likwidowały prawdziwych i urojonych przeciwników, stworzyły sprawne instytucje terroru i represji. Owszem, hasła komunizmu były zupełnie inne niż ideologii nazistowskiej, jednak nie o to chodzi. Metody wprowadzania tych idei w życie były przecież identyczne. Powiem nawet więcej: komunizm był bardziej opresywnym systemem niż nazizm.
To wciąż dość kontrowersyjny pogląd.
Ale łatwy do uzasadnienia. Niech pan zobaczy, w jaki sposób w Niemczech i Rosji sowieckiej dążono do kontrolowania poszczególnych obywateli. Różnice są oczywiste. W hitlerowskich Niemczech Aryjczycy, czyli większość ludności, nie odczuwali prawie wcale tego, że żyją w państwie totalitarnym. Cieszyli niemal całkowitą swobodą. Naziści mordowali Żydów, Polaków i Rosjan. Ale nie Niemców. Sowieci natomiast, oprócz tego, że przykładali znacznie większą wagę do kontroli każdej jednostki, tworząc upadlający system wzajemnej podejrzliwości i powszechnego donosicielstwa, to jeszcze dużo bezwzględniej dbali o jego działanie. Mordowali wszystkich bez wyjątku i bez powodu. Bez względu na rasę, narodowość i wyznanie.

Dlaczego więc komunizm cieszył się i nadal się cieszy pewną sympatią na Zachodzie? Skąd skłonność do jednoznacznego potępiania Hitlera oraz jego stronników i wybielania Stalina?
To wina tamtejszych elit. Komunizm głosił postępowe ideały, które zawsze niezmiernie podobają się intelektualistom. Naukowcy żyją w świecie idei i uwielbiają sobie wyobrażać, jak wspaniale by było, gdyby te idee zostały urzeczywistnione. A przecież to nie kto inny, tylko tacy wysublimowani i oderwani od rzeczywistości osobnicy nadają ton myśleniu reszty społeczeństwa. Niemcy nie zdobyli ich serc, bo otwarcie i brutalnie mówili, że chcą wymordować Żydów, Cyganów i wszystkich, kogo uważali za podludzi. Nie trudno się domyślić, że jakiś profesor z zachodniego kampusu wzdryga się na samo słowo „nazizm” i pieje z zachwytu, gdy mowa o komunizmie. Krótko mówiąc: komuniści po prostu umieli zadbać – mówiąc dzisiejszym słownictwem – o dobry PR dla siebie.

Ale czy do intelektualistów nie przemawiają twarde fakty? Przecież ideologia komunistyczna na całym świecie doprowadziła do śmierci przynajmniej kilkudziesięciu milionów ludzi.
Też mnie to dziwi. Majstersztyk wykonany przez komunistów polega na tym, że zdołali ukryć prawdziwą liczbę swoich ofiar. Być może było to 60 milionów. A może 160 milionów. Ci, którzy są zaślepieni ideałami i nie chcą dostrzegać skutków, mają tym samym doskonały sposób, by każdą dyskusję sprowadzić do sporu o liczby.

Dlaczego pana zdaniem Rosja, która została najbardziej doświadczona przez komunizm, nie chce go uznać za zbrodniczą ideologię?
Rosjanom czasy sowieckie kojarzą się przede wszystkim nie tyle z masowymi mordami, wywózkami i zezwierzęceniem, tylko z potęgą ich kraju. Związek Sowiecki był przecież prawdziwym imperium, z którego ludzie nad Wołgą są dumni do dziś. Dla Rosjan niezmiernie ważne jest to, by mieszkać w kraju, o którym mówi się „mocarstwo”. W przepisywaniu historii i wybielaniu zbrodni widzę zwykłą nostalgię za dawną potęgą.

*Richard Pipes – amerykański historyk, sowietolog, specjalista od historii Rosji i doradca ds. Rosji i Europy Środkowej prezydenta USA Ronalda Reagana

Szokujące nagranie Jerzego Urbana. Chodzi o stan wojenny

Jerzy Urban uważa się za ofiarę stanu wojennego. Jego występ ostro skrytykował publicysta historyczny Leszek Żebrowski.

Na nagraniu dostępnym na YouTubie Urban opowiada, że następnego dnia po wprowadzeniu stanu wojennego, otrzymał "bardzo wyczerpującą pracę".

– Doznałem kontuzji ręki, nie mogłem prawą ręką ruszać. Nie dlatego, żeby ona tak się rwała do bicia „Solidarności”, tylko dlatego, że musiałem podpisać10 tysięcy kart identyfikacyjnych dla dziennikarzy – relacjonuje.

– Po tysiącu podpisów już mnie ręka bolała, także byłem kontuzjowany w stanie wojennym i uważam się za jego ofiarę – mówi Urban. Dalej przekonuje, że potem nie musiał już pracować fizycznie, tylko "prowadził konferencje prasowe objaśniające, jak dobry jest stan wojenny i jak dobre przynosi skutki".

Poproszony o ocenę decyzji o wprowadzeniu stanu wojenny, odpowiedział: – Zdecydowanie konieczny. Bałem się nie tego, że wkroczą Rosjanie, tylko tego, że zacznie się wojna domowa pod byle pretekstem i że mocarstwa zachodnie poproszą Związek Radziecki o zrobienie porządku w Polsce.

Występ Urbana ostro skrytykował Leszek Żebrowski. "Zamiast rozliczeń mamy kpiny i szyderstwa z ofiar, w tym śmiertelnych" – napisał publicysta na Twitterze.

Jerzy Urbach vel Urban ofiarą stanu wojennego!
"...doznałem kontuzji ręki, nie mogłem prawą ręką ruszać. Musiałem podpisać 10 tys. kart... byłem kontuzjowany w stanie wojennym i uważam się za jego ofiarę".
Zamiast rozliczeń mamy kpiny i szyderstwa z ofiar, w tym śmiertelnych. pic.twitter.com/KKFcV1G6eY
— Leszek Żebrowski_NSZ (@Zebrowski_NSZ) December 14, 2019

https://superhistoria.pl/123493/szokujace-nagranie-jerz...