Pożyteczni idioci czy V kolumna - wnioski z historii

Wakacyjny pro tip: jeśli jedziecie...

- nad morze z kolegą, który nadal wielbi Putina za przeciwstawianie się "słabej Gejropie"

- na all inclusive z wujkiem, który będąc na saksach, na własne oczy widział, jak Bruksela czy inny Paryż są zalewane imigrantami, a Szwecji i Bawarii już nie ma

- do babci, u której odbiera tylko TVP, z którego wie, że w tej całej Unii to poszaleli, bo kto to słyszał by chłop z chłopem

...to zapoznajcie ich z osobą Konstantina Pobiedonoscewa. Prawdopodobnego pra-autora rosyjskich narracji o upadającym Zachodzie.

Już za rządów cara Aleksandra II, czyli w latach 60 XIX wieku, Pobiedonoscew publikował pracę, w których dowodził, że demokracja nie działa, zachodnie instytucje są skazane na samozagładę, a wszystkie zachodnie zdobycze prawne tamtych czasów są nienaturalne i nieprzeszczepialne na grunt rosyjski, bo nie współgrają ze słynną rosyjską duszą. Za panowania Aleksandra III, Pobiedonoscew uzyskał decydujący wpływ na kształtowanie polityki imperium. To on był autorem manifestu z 1883 roku, w którym władca oznajmiał, iż "głos boży nakazuje nam stanąć zdecydowanie u steru rządów z ufnością w Opatrzność boską, z wiarą w siłę i prawdę władzy absolutnej, którą jesteśmy powołani utwierdzać i dla dobra ludu chronić od wszelkich na nią zakusów".

Krytykował wolność słowa, świecką edukację i prawo do uczciwego sądu dla wszystkich, promował za to teokrację. Zachodnią myśl uważał za dopuszczalną tylko dla wąskiej elity, nigdy dla ludu. Przy czym pamiętajmy, że krytykując straszne miazmaty nieuchronnie upadającego Zachodu, Pobiedonoscew nie miał na myśli dżęderu, tranzycji płci, prawnej ochrony mniejszości etnicznych i demokracji dla wszystkich. Bo w tamtych czasach Zachód jeszcze do tych idei nie doszedł i np. w takiej Wielkiej Brytanii można było za homoseksualizm trafić do więzienia (a trafiali nawet wielcy jak Oscar Wilde), demokracja jak najbardziej nie była dla wszystkich (choćby dla kobiet), a brutalny kolonializm miał się dobrze (choćby w belgijskim Kongu).

No i według Rosjan ten, wedle dzisiejszych standardów zdegenerowany, brutalny i niezwykle opresyjnym, Zachód - już wtedy upadał z powodu dekadencji. To było 140 lat temu. Czujecie się upadnięci?

Pobiedonoscew nie dożył rewolucji bolszewickiej, ale pewnie przewracał się w grobie, gdy taki proletariacki rewolucjonista jak Lenin niemal kropka w kropkę powtarzał jego bajki o nieuchronnej dekadencji Zachodu, który upada już dziś, no jutro, najdalej w przyszły piątek. To było 100 lat temu.

Po Leninie tezy o upadającym Zachodzie przejęła propaganda Stalina, potem Chruszczowa, Breżniewa, Andropowa, Jelcyna i wreszcie swoją n-tą młodość przeżywa dziś, za Putina, z odrostami w TVP, Do Rzeczy czy periodyku rybackim Sieci.

I choć mijają lata i dekady, to pierdololo jest takie samo, zmieniają się tylko didaskalia. Tak jak za Pobiedonoscewa dowodem na rozpad była daleko niepełna demokracja, za Chruszczowa rock and roll i spódniczki mini, a za Putina parady równości czy dekarbonizacja - tak za 50 lat będzie to coś innego, a kolejne pokolenia potulnych propagandzistów będą pisały, że już w przyszły piątek Zachód zniknie.

Oczywistą ironią jest to, że piewcy obecnego upadku Zachodu jako "stare przedupadkowe czasy" wspominają lata, w których ich mentalni przodkowie wieszczyli upadek Zachodu z powodu drobiazgów, które dziś uznajemy za naturalne. W końcu nawet w TVP nikt nie krytykuje wspomnianych wyżej spódniczek mini, rocka, prawa do rozwodów, a nawet - przynajmniej głośno - nikt nie postuluje karania homoseksualizmu więzieniem. Ale walczy się już z ekologią, prawem LGBT+ do ślubów i adopcji czy tolerancją wobec innych kultur. Za 50 lat nowe pokolenie Kurskich, Holeckich, Pereirów i Karnowskich będą te zdobycze traktowały jako coś oczywistego, angażując się w walkę z, dajmy na to, zakazem jedzenia mięsa.

I tak to się toczy. Świat idzie do przodu, rosyjska propaganda przekonuje, że jednak nie, czas co chwila weryfikuje te brednie, ale nic to nie zmienia. I tylko twój kolega korwinista, wujek co to "nie słucha mainstreamowych mediów" i babcia od TVP - ciągle w to wierzą.

Dajcie im w te wakacje Pobiedonoscewa, niech się nad nim zreflektują.

Doniesienia z putinowskiej Polski

John Scott-Railton z kanadyjskiego Citizen Lab (to ci, którzy ujawnili, że Ziobro i Kamiński szpiegowali opozycję Pegasusem - pamiętacie jeszcze?) zwraca uwagę na bardzo ważne zjawisko, w kontekście walki z dezinformacją i trollingiem. Podlinkowany w komentarzu wątek dotyczy Twittera, ale myślę, że jest aplikowalny do wszystkich mediów społecznościowych.
W skrócie: share'uj przyjaciół, rób screeny wrogom.
Chodzi o to, by walcząc z dezinformacją, pamiętać jak działają algorytmy platform społecznościowych, które są przecież opracowane tak, by żerować na naszych emocjach i w ten sposób generować ruch, który z kolei generuje zyski z reklam. Załóżmy, że przeglądamy sobie Facebooka lub Twittera i trafiamy na jakiś kretyński wpis Korwina, Brauna czy innej Kai Godek. Wpis nas oczywiście oburza i chcemy go pokazać innym ku przestrodze. Więc share'ujemy go dalej. Więc algorytm uznaje treść za nośną (nawet jak jest bezwartościowa) i robi z niej trend. Efektem ubocznym jest oczywiście to, że autor kretyńskiego wpisu, który nieuchronnie spotka się z masową krytyką, będzie miał DOWUT, że lewaki/libki/weganie/LGBT/ateiści znowu próbują go cenzurować. Ale nawet jak nie rozkręci z tej okazji narracji o opresji, to sam fakt share'owania posta czy tweeta daje algorytmowi znać, że wpis wzbudza zainterosowanie. I efekt jest często odwrotny do zamierzonego: treść robi zasięgi.
Czy to znaczy, że powinniśmy całkowicie ignorować takie treści?
Nie.
Albo precyzyjniej: czasem może tak (ja to robię cały czas, przecież, gdybym miał Wam dawać choćby 1/10 tego ścieku, który widzę każdego dnia na socialach, to wszyscy byśmy oszaleli), ale generalnie nie. Gdy widzimy dezinformację, którą uznamy za wystarczająco groźną, by ostrzec przed nią innych, możemy ją puścić dalej, ale lepiej zrobić to w formie screena. Wtedy przekaz jest zachowany, ale algorytm nie rozpoznaje (a przynajmniej nie tak jednoznacznie) treści jako nośnej. Wtedy Facebook rzadziej wyrzuci milionom ludzi na wallu, że "twój znajomy skomentował post Ruchu Narodowego", a Twitter rzadziej wrzuci jakiś kretyński hashtag w "trendujące obecnie w Polsce". I mniej łatwowiernych i zmanipulowanych ludzi to łyknie. Korwin, Edyta Górniak czy inny Zięba będą mieli mniejsze zasięgi (bo te liczą się po udostępnianiu postów), odbiorcy rzadziej będą ich odwiedzali (bo zamiast jednego kliknięcia trzeba będzie wyszukiwać treść ze screena po frazach, a nie wszystkich chce się to robić), a algorytmy rozpoznają dezinformującą treść jako mniej nośną, więc będą ją listowały niżej i dalej.
Oczywiście algorytmy potrafią bez problemu odczytywać treść ze screenów i rozpoznawać ją na przykład jako dezinformację. Sam się o tym boleśnie przekonuję od opublikowania trzy tygodnie temu posta o siejącej antyukraińskie fejki stronie Zmienić Bieg Historii (nieustająco zachęcam do zgłaszania), który opatrzyłem serią screenów dokumentujących propagowaną tam dezinformację, za co Facebook dał mi shadowbana i etykietkę "ta strona rozpowszechnia informacje o COVID-19". No i zasięgi spadły mi kilkukrotnie, z dnia na dzień. Taki pocałunek śmierci od szurów. Więc tak, gdy podajecie dalej screena z, dajmy na to, antyszczepionkizmem, platforma może Was rozpoznać jako propagatorów szurii i obciąć Wam zasięgi. Ale nadal nie nabijacie zasięgów i repostów oryginalnemu autorowi.
Scott-Railton podsumowuje to tak: Ty potępiasz oburzającą treść, a algorytm słyszy tylko "DAJ MI WIĘCEJ!" A cały proces żerowania na naszej złości nazywa wprost "rage farmingiem".
Z dezinformacją oczywiście trzeba walczyć. Racjonalnie, z dostosowaniem się do realiów mediów społecznościowych. Takie czasy.